Un Seker ve Diaspora

Un, Şeker ve Diaspora! Türkiye'nin göç dinamikleri son 60 yılda önemli bir ivme kazandı ve yurtdışında yaşayan Türk toplumu T.C. Dışişleri Bakanlığı verilerine göre 4.6 milyonu Batı Avrupa'da olmak üzere, 6 milyon kişiye yaklaştı.Birleşmiş Milletler bünyesinde 'oy hakkı bulunan' çoğu ülke nüfusundan daha kalabalık olan bu kümülasyon/ insani rezerv, kimi popüler toplumbilimciler tarafından; ister 'transnasyonal cemaat' olarak tanımlansınlar ister 'diaspora dinamiği' olarak tanımlandırılsınlar, bulundukları ülkede ve anavatanlarında asla göz ardı edilemeyecek bir ' güç' en azından bir 'potansiyel' yeteneğe sahipler.Hatta, diğer bazı ülke/ bölgelerin 'kurumsallaşmış diaspora örnekleri'ne bakıldığında; Çin ekonomik mucizesinin arkasında, Hindistan'ın yazılım merkezi ve kıymetli taşlar işleme merkezi olmasının arkasında, Filipinler, Tacikistan gibi ülke ekonomilerinin cansuyu olan 'döviz girdilerinin' arkasında, artık belirginleşmiş ergenleşmekte olan Pan-Afrika ekonomilerinin arkasında 'sütun olarak durmaktalar!' Günümüzde, diaspora irdelemeleriyle tanınan çoğu yazarın yanı sıra BM tanımlama ve raporlarında da 'diaspora olgusu' Westfalian esinimli kimliğin dışında/ hatta üzerinde ve ekonomik boyutuyla çağırılıyor/ anılıyor.Çünkü; diaspora doğrudan yatırımları, turizm gelirleri, gönüllü destekler, 'venture capital' girişimleri, menkul ve gayrımenkul yatırımları (vd) bir tarafa bırakılsa dahi, sadece 'sosyal havaleleri'-örneğin Afrika'da-kalkınmakta olan çoğu ülkede, uluslararası kalkınma yardımlarının (ODA) üzerinde. Artık diaspora kavramı önceleri olduğu gibi 'pejoratif anlam yüklenen bir terim' olmaktan çıktı ve çoğu ülkede kalkınmanın önde gelen unsuru durumunda. Siyasal bağlamda dahi-İrlanda başta olmak üzere Eritre ve Sri Lanka'da-pozitif katkılarına IOM, WB, UN analizlerinde rastlanılabilmekte! Küresel boyuttaki finansal krizlerde dahi aracıların az olduğu ve hem uygun maliyeti hem de faizinin yerel para birimiyle ödenmesini içeren 'diaspora bonoları' gelişmekte olan ülkelere güçlü bir öneri olarak getirilebilmekte, bazı ülkelerce de kullanılabilmekte Her ne kadar finansal akışkanlığın liberalize olduğu bir süreç yaşanmaktaysa da finansal krizlerin sonlu olmayan bir 'Penelope'un örgüsü' olduğunu unutmayan ve 'bölgesel entegrasyonların da kurulu ya da kurulmakta olan finans kurumları aracılığıyla –Adb, Bricbank, hatta AIIB-sermaye ihracına tutkuyla bakmayabilecekleri ihtimaline önem veren ülkelerce diasporasal finans kaynakları ' göz ardı edilen' bir kaynak olarak görülmemekte!!! ..(Tabi ki bir Panacea/ Panax olarak değil!) Aslında, anavatan ekonomilerine ve sosyal dokularına olumlu ve başarılı katkı yapmış olan 'diasporik oluşumlar'ın varlığının, otomatik olarak/ kendiliğinden oluşmadığı 'çıplak gözle dahi görülebilen simbiyotik bir realite'. Adeta, Joseph NYE'ın 'soft power' kavramının ikizi önemine yakın sayılabilecek 'interdependence= karşılıklı bağımlılık' süreci anavatan-diaspora arasında da yaşanmakta ve Hindistan, İrlanda, Bangladeş, Sırbistan 'diaspora bakanlığı' bulunan ülkelerden sadece birkaçı. Türkiye gibi diğer çoğu ülkede de bakanlığa bağlı 'önemli başkanlıklar' ya da birimler bulunmakta ve diaspora ilişkilerinin desteklenmesine/ yoğunlaşmasına yönelik verimli politikalar üretmenin yanı sıra etkinlikler de düzenlemekteler.Diasporik oluşumların, diasporanın, statik bir olgu olmadığının, yeni nesillerin sürekliliğini esas kabul eden anlayışın, gelecek jenerasyonları da 'karşılıklı' güvence altına alması herhalde doğal bir politika olmalı.Ayrıca 'başarılı diasporik oluşumların' çoklu türev nesillerle –ve sosyal sedimantasyona uğramış olarak-oluştuğu gözlemlenmekte, Türkiye'nin de yurtdışında yaşayan nüfusunun üçüncü veya dördüncü nesillere ulaşmakta olduğu bilinmektedir! Artık sorulabilir tek soru –herhalde-'bu potansiyelin nasıl daha mutlu olabileceğine ve nasıl harekete geçirilebileceğine yönelik olmalıdır!' Ki, bu konuda çok önemli hazırlıklar muhtemelen oluşmaktadır…