Entre el códice y la piedra: una aproximación a la religio expresa en el Etymologiarum y en el corpus inscriptiorum tardoantico/ V Jornadas de Investigación en Historia Antigua. Madrid, 2015

July 7, 2017 | Autor: Gonçalo Matos Ramos | Categoría: Roman Epigraphy, Tardoantico, Isidore of Seville, Etymologiae
Share Embed


Descripción

'Entre el códice y la piedra: una aproximación a la religio expresa en el Etymologiarum y en el corpus inscriptionum tardoantico' Sara Henriques dos Reis [email protected] Faculdad de Letras de la Universidad de Lisboa

Gonçalo Matos Ramos [email protected] Becário FCT/PIUDHist 2015 (PD/BD/113905/2015) Investigador Asociado do CHULisboa (UID/HIS/04311/2013)

Entre el códice y la piedra… San Isidoro de Sevilla: el hombre y su tiempo •

Figura-clave entre el legado clásico de la Romanidad y la cultura germánica visigótica;



La parentela: el hermano Leandro



Agente político de alto nível: acción en los Concílios de Toledo



Representante máximo de la cultura hispánica de la Antiguëdad Tardia: la compilación de las Etymologiarum

Entre el códice y la piedra…

Etymologiarum •

Compilación enciclopédica ‘avant la lettre ‘ del saber tardoantico;



Compuesta por XX libros;



Focalización en los libros VI, VII e VIII: hierarquia religiosa (celestial y eclesiástica) y hierarquia de las heresias

Página de las Etymologiae retirada de una cópia de un manuscripto carolíngio (siglo VIII), Brussels, Royal Library of Belgium.

Entre el códice y la piedra… •

La inscripción en la piedra como medio de asumir y legitimar una identidad cultural germánica que se pretende que sea “una”, no obstante el constante cambio de fronteras (tanto geográficas como ideológicas).

• Reconfiguración del paisaje urbano •

Nuevas personajes que ejercen nuevos cargos

• Cursus honorum raro pero no inexistente:

In (h)os tumulos quo/s cernitis requie/[scit] in pace famulu/s dei Telemacio pr(e)s(biter) / vixit an(n)os XLVIIII m/ansit in onorem dia/conii annos sex pr(e)/s(bite)ri(i) decem et octo - CILA III, 614 - (Baetica) Bon(a)e memoriae Leucadius / primicerius domesti/corum qui vixit cum / comparem suam Non/nitam annis XXV / depositus pridie / Kalendas Ianuarias / vixit autem omnibus / diebus suis quibus / vix(it) annis plus / minus sexaginta ICERV 205 (Tarraco)

Entre el códice y la piedra… • •

Los episcopi han reemplazado los praesides, convirtiéndose en los nuevos patroni de la ciudad. Sí la epigrafía pagana enaltecía el constructor de templos o teatros, ahora la epigrafía cristiana refiere el religioso que consagra basílicas.

(cruz grega) in nomine Dni consecra/ta eclesia scte Marie / in catolico die pridie / idus Aprilis anno feli/citer primo regni dni / nostri gloriosissimi Fl. / Reccaredi regis era / DCXXV (ICERV 302)

Toledo. in catolico die = en la fiesta católica. D. 587 d.C. en el primer dia del reinado de Recaredo. Consecrata e(st) / baselica haec / s(an)c(t)ae Mariae / II K(a)l(endas) Iunias / (a)e(ra) DCLXLVIII // Dedicavit / hanc aede(m) / d(o)m(inu)s / Bacauda / ep(i)sc(o)p(u)s // Fundavit eam / Altissimus / per Eulaliam / et filium eius / Paulum monac(h)u(m) // Ara / s(an)c(t)a / d(omi)ni (CIL II2/5, 299).

Entre el códice y la piedra…

Era ahora el complexo basilical que estaba en el centro efectivo de la identidad cristiana y de la vida urbana.

In nomine D(omi)ni / Eisu(!) Chr(ist)i con/secratio dom(i)/norum Petri et / Pauli die XIIII Kal(endas) / Iunias in quo/rum basilica // requiescunt re/liquiae sancto/rum id est dom(i)/n(a)e Mariae dom(i)/ni Iuliani dom(i)/ni Istefani dom(i)/ni Aciscli dom(i)/ni Laurenti dom(i)/ni Martini dom(i)/n(a)e Eulali(a)e dom(i)/ni Vincenti dom(i)/norum trium (CIL II2/5, 715 )

Entre el códice y la piedra…

Complexo Basilical

Triple epitáfio

adquire un triple carácter

Martirial

+

Monástico

+

Sepulcral

Gregorius / vir inl[us]tris / fam(u)l(us) Dei vixit annis / LVI men(sibus) V req(uievit) in p(ace) / d(ie) XVI Kal(endas) Nob(embres) (sic) / (a)era DXXX // Perpetua famu/la Dei vixit annos / XVI requievit in pa/ce sub die V Kal(endas) / lulias era DCXX // (alpha Chrismon omega) Heleuterius (sic) arcidiaconus / eclesiea (sic) Emeritensi famulus / Dei vixit annos XXXIII requievit / in pace die IIII Kal(endas) lanuarias / era DCXLTRISIS (ICERV 37)

Entre el códice y la piedra… • Inscripción depositada en la basílica de Sevilla (ICERV 352) , que hace referencia a las distintas partes que la integran: - la cátedra del obispo; - el diacónico, donde se producía la preparacíon los vasos sagrados por el sacrifício, por un minister; - la schola cantorum, que tenía también un choris; - la biblioteca (meditari; bonis studiis) - ISID., Etim. (VI .3); - el baptistério - donde se recibiria la eucaristia (carne; cruore pio), el bautismo (limfa) y la confirmación (crismate sacro) - ISID., Etim. (VI .38 , 47-49 ). bajo arco de herradura: (alfa) (chrismon) (omega) / Andreas famulu / Dei princeps can/torum sacrosan/cte aeclisiae Mer/tiliane uixit / annos XXXVI / requieuit in pa/ce sub d(ie) terteo / kal(endas) Apriles / aera DLX tri/sis (alfa) (chrismon) (omega) (ICERV 93) ISID., De eccles. Officiis (PL 83, 792).

Entre el códice y la piedra… Epitáfios paleocristianos •

Inscripciones sepulcrales dominan el registro epigráfico;



La Iglesia disciplina el texto de la memoria individual

Siglo III-IV + / d. m. / Dativo Iulian/ae filio mat/er pien/tissima / uixit an / III diebus ICERV 16 Siglo V (alfa) · (omega) / Severus / presbit(erus) · fam[u]/lus Christi vi/xit ann LV / requievit in / pace Domini / XI kal(endas) · Novembr(es) · era / DCXXII HEp 14, 2005

Esta pertenece a un nuevo colectivo (la Iglesia), que vela por la alma de sus miembros, sin distinción

A través de formulários estereotipados y minimalistas

Tipologia

Iconografia

Formulario cristão

Formulario

ambos

anterior (pagano)

Memoria D(iis) M(anibus) posuit / bone memoriae / memoriam S(acrum)

(alfa) (chrismon) (omega)

In nomine Domini

Corona laurel

Spr (spiritus)

Palomas

In pace Domini nostri Iesu Christi Devotus/a Deo

Arco de herradura sostenido

Recessit/Requieuit in pace

Piissimo/a

por columnas

(amen)

Pientissimo/a

Palma

hic requiescit / hoc requiescit in tumulo

Estrella ibérica

Sepulcrales

Formulario de

Jinete

Beatissimus

Receptus/a in pace

Inlustrissimo/a (inl)

Depositus / depositio

Clarissimo/a (cls)

Famulus/a Dei/Christi

Felix / felicissimo

Servus/a Christi

Dulcissima

Uixit / obiit annos

Uixit annis

plus minus

Datação mista (Era o consulados)

Die / sub die Era

filiação

annorum Usualmente sin datación

H(ic) S(itus/a) E(st). S(it) T(ibi) T(erra) L(evis)

Entre el códice y la piedra… ISID., Etim. (VII. 12, 2-3) • Ostiarius 1. Stelenus ostia/rius Petroni / uxsor d(e) s(uo) d(edit) / s(it) t(ibi) t(erra) l(evis) AE 1962, 53. 2. Exuperius / ostiarius / fam(u)l(us) d(e)i vixit / ann(os) LXXX requ(ievit) in pa(ce) / d(ie) VII Id(us) Iul[ias (a)e]ra DLXVI ICERV 489 • Lector –Tyberius lictor (ICERV 97) • Subdiaconus – HEp 5, 1995, 959 • Diaconus: en grego diáconos equivale en latim a ministri (VII, 22) ICERV 350 ISID., Etim. (VII. 12, 4): patriarchis, archiepiscopis, metropolitanis e episcopis ([…] Cepriano episcupo ordinante edificat[a est ecclesia]) ICERV 354

Entre el códice y la piedra… ISID., Etim. (VII. 13) - pontifex princeps sacerdotum; summus sacerdos; pontifex maximus (VII. 14.) ante a autem pontifices et reges erant. Ti(berius) Claudius Caesar / Aug(ustus) Germanicus Drusi f(ilius) / pontifex max(imus) co(n)s(ul) desig(natus) / IIII p(ater) p(atriae) trib(unicia) potest(ate) VI / [imp(erator) XI CIL II 4718. ISID., Etim. (VII. 18) - sacerdotes autem gentilium flamines dicebantur M(arcus) Cassius Serg(ia) Caecili[anus] / flamen perpetuus Divi Traiani flaminalis provin[ciae] / Baeticae statuas quae sunt in ordinem positae / n(umero) IIII ex argenti libris centenis ob honorem IIvir(atus) / Genio coloniae splendidissimae Italicensis posuit AE 1983, 519. ISID., Etim. (VII. 20) Presbyter Saturninus prespiter / famulus Dei uixit ann. / plus minus LIII recessit / in pace d. II id. Nouemb. / era DCLVII ICERV 112.

.

Entre el códice y la piedra… ISID., Etim. (VIII, 9. 3) • augurationes - M. Sentius Maurianus, Italic(ensis) aedil(is) IIvir augur perpetuus HEp 5, 1995, 719 •

oracula - Dis d(eabus)q(ue) / ex int(e)rp/retation(e) / oraculi / Clari Apo/[l]linis C[-] / AD sacr/u[m ] HEp 3, 1993, 172.

ISID., Etim. (VIII, 9.3. y 17) • haruspices y la arte de aruspicia - D(is) M(anibus) / L(ucio) Flavio [- - -] / (h)aruspici / Caecil[ia] / Iunia uxor / marito optimo CIL II 4311.

Cargos no identificados en ISID., Etim. (VI-VIII): - archidiaconus - HEp 7, 1997, 468; ICERV 37 - abbatis – ICERV 285 - vicarius - AE 2006, 590 - IRCP 121 - antiteste - ICERV 313

Lihat lebih banyak...

Comentarios

Copyright © 2017 DATOSPDF Inc.