Actitudes lingüísticas en Galicia

ACTITUDES LINGÜÍSTICAS EN GALICIA

R

E

A

L

ACADEMIA GALEGA

~ 'S

E.

\ti

NA

R

I

O

O[.

SOCIOLINGÜÍSTICA

ACTITUDES LINGÜÍSTICAS EN GALICIA COMPENDIO DO m VOLUMJJUO MAPA SOC/OL/NG0fn7CO DTiGAIJCIA

ACTITUDES LINGÜÍSTICAS EN GALICIA COMPENDIO DO m VOLUMEDO MAPA SOCIOLINGOÍS11CO DEGALICIA

Director do Seminario Manuel González González CoordinadDres Mauro A. Fernández Rodríguez Modesto A. Rodríguez Neira Investigadores Lucía Domínguez Seco Manuel Fernández Ferreiro Fernando Fernández Ramallo Montserrat Recalde Fernández Gabriel Hei Doval TRABALLO DE INVESTIGACIÓN I!EALIZAI)O COA SUBVENCI ÓN ECONÓMICA DA CONSELLER[A DF. EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVEHSITAI!IA DA XUNTA D E GA LICJA

© SEMIN ARIO DE SO\.IOLINGÜ[STICA HEAL ACADEMIA GALEGA MAQUETA INTEH.JOR E DESEÑO DA CUBEilTA: MANUEL .JANEIHO

Imprime:

Difux, S.t. I.S.B.N.: 84-87987-13-3

Dcp. l.egal: C- 1920-96

R

E

A

L

ACADEMIA GALEGA

~ SBJ.fiNARIO

DE

SOCIOLINGÜÍSTICA

ÍNDICE

Introd ucción

.. . ... .. . . . . . . . . . 11

l. Metodoloxía xeral na elaboración do MSG

1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

Metodoloxia . . . . . . . . . O cuestionario . . . . . . . . . . O sistema de rutas aleatorias Depuració n do traballo ele campo

2. O presente volume 3. As actitudes lingüísticas 3.1. Alguohas consideracións teóricas sobre as actitudes 3.2. Unha medida xera l das actitudes . . . . . . . . . 3.2 .1. Variables para a aoál ise da actitucle xeral . 3.2.2. Actitude lingüística xeral . . . . . . . . . . . . 3.2. 2.1. Actitude lingüística xera l e n Galic ia 3.2.2.2. Actitucle lingüística xeral por sectores Táboas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Actitudes cara ó uso do ga lego no ámbito escolar 3.3.1. Lingua máis axeitada para as clases . . . . . . . 3.3.1.1. Lingua máis axeitada para as clases (en Galicia) 3.3.1.2. Lingua máis axeitada para as clases po r sectores 3.3.2. Preferencia polo galego para a escola . . . . . . . . . . . . 3.3.2.1. Preferencia p olo galego para a escola (en Galicia) 3.3.2.2. Preferencia po lo galego para a escola por sectores 3.3.3. Lingua preferida para as clases . . . . . . . . . . . . . . 3.3.3.1. Li ngua preferida para as clases (en Galicia) . 3.3.3.2. Lingua p refe rida para as clases por sectores Táboas .

15 15 23 28 32 35 51 51 57 58 . 64 . 64 . 74 . 80 . 94 . 96 . 96 101 106 106 113 120 120 126 130

8

9

3.4. Actitudes cara á utilidade, o uso, a transmisión e o futuro da lingua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.1. Actitude cara á utilidade do galego . . . . . . . . . . . . 3.4.1.1. Actitude cara á utilidade do galego (en Galicia) 3.4.1. 2. Actitude cara á utilidade do galego por sectores 3.4.2. Actitudes cara ó uso da lingua . . . . . . . . . . . . . 3.4.2.1. Lingua que deben fala-los galegos . . . . . . 3.4.2.1.1. Lingua que deben fala-los galegos (en Galicia) . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.2.1.2. Lingua que deben fala-los galegos por sectores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.2.2. Percepción da frecuencia de uso actual do galego respecto a períodos anteriores . . . . . . . . 3.4.2.2.1. Percepción do uso actua l do galego respecto a períodos a nteriores (en Galicia) 3.4.2.2.2. Percepción do uso actual do galego respecto a períodos anteriores por sectores 3.4.2.3. Actitude ante a a usencia de converxencia lingüística . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.3. Actitudes cara á transmisión da lingua . . . . . . . 3.4.3.1. Lingua que se lles debe aprender ós nenos na casa e razóns . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.3.1.1. Lingua que se Hes debe aprender ós nenos na casa e razóns (en Galicia) . . . 3.4.3.1.2. Lingua que se Hes debe aprender ós nenos na casa por sectores . . . . . . . . 3.4.3.2. Actitude ante os fenómenos de desgaleguización e (re)galeguización interxeracionais .. . . . . . . . . 3.4.4. O futuro das linguas en Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.4.1. Lingua que se faJará no funtro e n Galicia (Galicia) 3.4.4.2. Lingua que se faJará no futu ro e n Galicia por sectores Táboas 3.5. Lingua e identidade 3.5.1. Lingua dos galegos 3.5.1.1. Lingua dos galegos (en Galicia) 3.5.1.2. Lingua dos galegos (por sectores) 3.5.2. Percepción da ide ntidade galega . . . . . . 3.5.2.1. Quén é máis galego (en Galicia) . 3.5.2.2. Quén é máis galego por sectores

158 158 158 162 166 166 166 170 174 174 176 177 182 182 182 188 191 196 196 200 202

. 342 342 342 345 349 349 . 353

3.5.3. Función da lingua na preservación da cultura e identidade ga legas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5.3.1. Función da lingua na preservación da cultura e identidade galegas (en Galicia) . . . . . . . . . . . . 3.5.3.2. Función da lingua na preservación da cultura e . identidade galegas por sectores . Táboas

356 356 358 362

3.6. Prexuízos lingüísticos . 404 3.6.1. Variables para a análise dos prexuízos lingüísticos . 405 3.6.2. Prexuízos referidos ó status social . . . . . . . . . . . . 409 3.6.2.1. Prexuízos referidos ó status social en Galicia . 409 3.6.2.2. Prexuízos referidos ó status social por sectores . 413 3.6.3. Prexuízos referidos á sociabilidade . . . . . . . . . . . . . . 418 3.6.3.1. Prexuízos referidos á sociabilidade en Galicia . . 418 3.6.3.2. Prexuízos referidos á sociabilidade por sectOres . 420 3.6.4. Prexuízos referidos á simpatía ou accesibilidade . . . . . . 424 3.6.4.1. Prexuízos referidos á simpatía ou accesibilidade en Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . 424 3.6.4.2. Prexuízos referidos á simpatía ou accesibilidade por sectores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428 3.6.5. Prexuízos referidos ó valor estético da lingua . . . . . ... 432 3.6.5.1. Prexuízos referidos ó valor estético da lingua en Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432 3.6.5.2. Prexuízos referidos ó valor estético da lingua por sectores . 434 . 438 Táboas 3.7. A responsabilidade da normalización 3.7.1. A responsabilidade da normalización en Galicia 3.7.2. A responsabilidade da nonnalización por sectores

. 452 . 452 . 457

. 458 Táboas . 486 3.8. O utras actitudes lingüísticas . . . . . . . 486 3.8.1. Importancia do tema da lingua 3.8.1.1. Atribución de importancia ó tema da lingua en . 486 Galicia 3.8.1.2. Atribución de importancia ó tema da lingua por . 488 sectores .. ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.8.2. Evolución do aprecio polo galego .. . .. . . . . . . . . . . 489 3.8.2.1. Evolución do aprecio polo galego en Galicia . . . 489 . 491 3.8.2.2. Evolución do aprecio polo galego por sectores

70

3.8. 3. Semella nza entre o galego da radio e TV e o pro pio 3.8.3 .1. Semellanza e ntre o galego da rad io e TV e o propio en Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.8.3.2. Semellanza entre o galego da radio e TV e o propio por sectores . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.8.4. Opinión sobÍ·e a caliclacle do galego da zona e da TV Táboas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Conclusións Apéndice 1: Mapas Apéndice 2: Frecuencias correspondentes ás preguntas ele actitudes lingüísticas Apéndice 3: Cuestionario

. 494 . 494 . 496 . 496 . 499

. 555

INTRO DUCCIÓN

A presente o bra culmina unha triloxía de publicacións que compend ia os resultados máis salie ntables do Mapa Sociolingüístico de Galicia. Este ambicioso proxecto de investigación, aberto co estud io da lingua inicia l e da competencia lingüística, continu ado coa análise dos usos lingüísticos e agora rematado coa o bservación das actitudes 1ingüísticas, pretende ofrecer un panorama amr lo, obxectivo e p ormenorizado da situación socio lingüística galega, de xeito que non só sirva para afondar no seu coñecemento, senón q ue ademais poicla ser de proveito para futuras tarefas da planificación lingüística ele Galicia. Debe, xa q ue logo, entenderse este terceiro volu me da triloxía non só como unha publicació n diferenciada, senó n tamén como parte integrante clunha análise máis extensa da relación entre lingua e sociedade. A interre lació n e ntre competencias, conductas e actitudes lingüísticas está sobradamente probada pola investigación sociolingüística. Abonda con lembrar q ue as actitudes positivas cara ás ]inguas favorecen a súa aprendizaxe e mesmo o seu emrrego, aspectos

12

Introducción

que, á súa vez, poden repercutir naquelas. Ademais, é ben sabido que nas comunidades onde é posible o uso de varias linguas, as escollas lingüísticas poden evidenciar unha actitude favorable ca ra ó idioma elixido. O estudio das actitudes convértese así mm referente necesario para explicar determinadas conductas relativas á aprendizaxe e utilización das linguas . · Pero tampouco debemos esquece-la relevancia das actitudes como manifestació n independente dos citados factores. A información que achegan sobre a maneira en que os falantes conciben os feítos lingüísticos, a importancia que !les atribúen na súa escala de valores, o grao de ide ntificación coas linguas, as expectativas que teñen depositadas nela, etc., son pautas valiosas para comprendermos fenómenos esenciais do futuro dos idiomas, especialmente naquelas situacións onde coexisten varias linguas. A investigación das actitudes lingüísticas non está exenta ele riscos e dificultades. Á complexiclacle que leva consigo o estudio da rede de relacións existe nte e ntre as linguas e os grupos sociais hai que engacli-la derivada da propia natureza multico mpoñencial das actitudes en xeral e en concreto das lingüísticas. Neste estudio entende mos estas últimas como manifestacións de estados mentais expresados nos correspondentes xuízos que os entrevistados emitiron sobre as linguas, o seu uso e mesmo sobre os seus falantes. Somos conscientes de que este trata mento das actitudes supón unha restricción importante, e mesmo discutible, respecto da forma máis habitual de entenclelas, pero a necesidade de facilita-lo manexo da información ós posibles interesados (sociolingüistas, planificadores, etc.) e, como se explica en cliante, as esixencias metodolóxicas derivadas do tamaño mostral -que facía case imposible aplicar probas individualizadas da medición de cada unha das compoñentes actitudinais por separado- obrigáronnos a optar por esta modalidade. Operamos, logo, con xuízos verbais emitidos polos entrevistados sobre obxectos actitudinais como institucións, linguas (en especial no relativo ó seu emprego, utilidade, futuro , transmisión, aprecio, etc.) e sobre os seus usuarios. Tamé n debemos destacar que se ben a organización da información en actitudes, e~·enzas, prexuízos, responsabilidades normalizadoras, etc., está baseacla na clevandita concepción multico mpoñencial, importa sobre todo a dimensión conxunta do fenómeno acti-

Actitudes lingüísticas en Galicia

13

tuclinal. De aí o noso esforzo por cncontrarmos unha medida xeral do mesmo, como se aprecia no tratamento da variable Actitude lingüística xeral, síntese de diversas actitudes ante usos, ámbitos, etc. O tratamento que neste estudio !les damos ás actitudes cara ó uso do galego en determinados ámbitos - ensino, Administración, etc.- débese non só a que constitúen núcleos centrais da planificación lingüística, senón ó interese que ofrece para o futuro da lingua galega a aceptación deste idioma en espacios prestixiados. Noutros casos, os nosos esforzos encamiñáronse a avalia-la conformiclade coa presencia do galego en ámbitos de moi diversa natureza, non menos transcendentais para o porvir desta lingua. É evidente que a vitaliciade dun idioma tamén se mide po la súa presencia, real ou desexacla, nun amplo abano ele situacións. Finalmente, quixemos indaga-la existencia de determinados prexuízos tanto po la súa relación coa consideración social das linguas coma pola repercusió n desfavorable para o galego que se lles ten atribuído. Neste sentido, é abrigado subliñar xa desde esta breve presentación que hoxe non parece posible asocia-lo galego ó atraso, á pobreza e á incultura, porque os nosos datos non só desmente n a existencia ele actitudes negativas cara a este idioma , se nón que mostran, como se poderá observar na análise da Actitude lingüística xeral, que o aprecio por esta lingua é maior canto máis se usa e se coñece. Polo que atinxe á ordenación dos resultados, mantémo-la· liña dos anteriores volumes da triloxía. Consonte as pautas alí establecidas, adoitamos presentar primeiro unha perspectiva xeral da situación ele cada fenómeno no conxunto do territorio galego e , a seguir, unha visión dos distintos aspectos actitudinais nos seis sectores seleccionados entre os trinta e catro que constitúen a mostra. Así mesmo, queremos facilitarlle ó lector diversas maneiras de aborda-lo traballo presentándolle a información de tres formas diferentes: unha xeral, mediante mapas e gráficos; outra máis pormenorizada, detallada e completa, en forma ele táboas de continxencia para quen se interese pola distribución dos datos de ac01·do coas variables consideradas independentes; e , finalmente, unha terceira constituída por g~osas e comentarios, coa que se pretende salienta-lo mats relevante de cada fenómeno estudiado, tratando no posible de relacionalo co contido xeral do volume e da triloxía.

14

Introducción

Por último, queremos insistir en que, malia 6 naso esforzo a pro! do rigor científico e da obxectividade na análise e interpretación da información, a clescrición das actitudes é un labor arriscado, complexo e difícil. Por iso non clubiclamos de que o lector saberá elesculpa-las posibles lagoas e dar novo sentido 6 que aquí propoñemos.

1 METODOLOXÍA XERAL NA ELABORACIÓN D O NIAPA SOCIOLINGÜÍSTICO DE GALICIA

1.1. Metodo/oxía

A metodoloxía seguida nesta fase do MSG apóiase esencialmente na enquisa previa e nsaiada na zona de Ferro! , aínda que, obviamente, incorpóranse no estudio definitivo elementos importantes que non eran necesarios no previo, como son os criterios para establecer unidades ele representativiclade, clasifica-los concellos, etc. Esta m etocloloxía debía axeitarse ó tipo ele datos e ó tamaño da mostra que iamos utilizar. Aclemais ele elabo ra-lo cuestionario que aparece incluíclo como apénd ice', tii1amos que cleseñar unha mostra re pre-

' Unha primcira versió n deste cuestionario fo i probada na enquisa piloto da zona de Ferro!, e aparece recollida corno apéndice a Fcrnández Rodríguez, Mauro A. e Modesto A. Rodríguez Ncira (coords.). 1993. Estudio sociolingüíst ico da comarca ferrolá. A Coruña. Real A cademia Galega. O cuestionario que o lector pode atopar como apéndice 3 a este volume é unha evolución daquel, tras reduci-lo número de cuestió ns, pecha-las preguntas abertas, modificar algunhas alternat ivas de resposra ou o tipo de escala, e homoxcneizar o máis posible as posi bilidades d e resposta dunha rnesma batería (a de usos, competencia, actitudes, etc.), coa finalidade de facilitala comparación dos resultados.

17 16

Metodoloxía xeral na elaboración do ...

sentativa da poboación de Ga licia e decidir unha unidacle ele representativiclacle (concello, provincia, Galicia como conxunto) 2 • A formulación inicial consistía na obtención clunha mostra estatisticamente significativa cunha marxe ele erro máxima do ±3% e un nivel mínimo ele confianza do 95% para os trescentos trece concellos de Galicia. Supoñenclo o estudio dunha variable cualitativa igualmente clistribuída, estas especificacións esixían unha mostra clunhas mil entrevistas por concello, obviamente inviable desde o punto de vista económico. Unha vez consideradas as dispoñibilidacles económicas, as esixencias ele tempo e esforzo que impoñía o cuestionario, así como o desexo de o perar cunha unidade ele representació n menor cá provincia, tomouse a decisión de agrupa-los concellos noutras e ntidades máis amplas, denominadas sectores, que responden a criterios que a seguir detallamos. Logo dunha análise do obxectivo da investigación, e contando coa realización do referido inquérito piloto, observouse que a compete ncia, as actitudes e os usos lingüísticos non dependen tanto da situación xeográfica do concello coma do tipo de hábitat e da estructura econó mica do mesmo (urbano/mral, industrial/agrario, etc). De aí que se optase por agm pa-los concellos en sectores de acordo co número ele habitantes e coa porcentaxe de ocupados en cada sector económico. Segundo o número de habitantes, diferenciamos cinco categorías: -

Concellos con menos de 5.000 habitantes maiores de quince anos.

-

Concellos con 5.000 ou máis habitantes e me nos ele 10.000 maiores de qu ince anos.

-

Concellos con 10.000 ou máis habitantes e menos ele 50.000 maiores de quince anos.

-

Concellos con 50.000 ou máis habitantes maio res de quince anos (coinciden cos das sete grandes ciclades galegas).

Os únicos secto res que se corresponden cun só concello e que se investigaron por separado foron os correspondentes ás sete ciclades: A Comña, Santiago, Ferro!, Lugo, Ourense, Vigo e Pontevedra. 1

O deseño da mostra foi realizado polo pro fesor Eduardo J. Pis, do Departamento de Econometría e Métodos Cuantitativos da Facultade de Ciencias Econó micas da Universidade de Santiago de Compostela.

Actitudes lingüísticas en Galicia

Segundo a porcentaxe ele poboación ocupada en cada sector económico, establecemos tres categorías: ,. do 33% da poboación na agricultura e _ conce llos con ma1s na enerxía . , .. d o 33% da' poboación en industria e _ conce ll os con ma1s construcción, ou máis do 33% nos servicios. -

Concellos que cumpren ámbolos clous criterios.

. 'el a ele territorial non foi Aínda que a p1.ox1m1 . considerada relevante, respectáronse as divisió ns provinci~is, . de xe¡to que os secto res agrupasen só concellos da mesma provmcm. Cando se elaborou o primeiro volume do M~G, os d~to.s do Censo de Poboación e Vivencias de 1991 aíncla no.~ se f¡x~ra~ ~~~1.~l dada a necesidade de ter informaClon sobJe a Jstllcos, P0 0 que, . . , b .· ados a traballar bució n ele ocupados a nivel mun icipal, v¡monos o Hg . . ·o'n do segundo e do tercelrO volume, a b co ele 1981. Para a rea l1ZaC1 mostra ele cada concello foi actualizada tomando como base a po oación maior de q uince anos que figura no censo de 1991. A aplicación destes criterios levou a establecer 34 sectores. Tipoloxicamente son os seguintes:

Tamano do concello

Máis do 33% da poboación ocupada na agricultura e enerxía

50.000 ou máis habitantes maiores de quince anos

Máis do 33% da poboación ocupada na industria e construcción , ou máis do 33% en sctvicios

Cumprimento conxunto dos dous criterios anteriores

1. 2, 3. 12, 18, 24 , 26

De 10.000 a 49.999 habitantes maiores d e quince anos

27

4, 13, 25

5, 28

De 5.000 a 9.999 habitantes maiores ele quince anos

7, 14, 20, 30

6, 19, 29

8, 15, 31

Menores de 5.000 habitantes maiorcs de quince anos

10, 16, 22, 33

9, 21, 32

11, 17, 23, 34

18

M etodolo:xía xeml na e/ahoración do ...

Para cada un clestes sectores estableceuse o tamaño mostral necesario para obtcr, como xa clixemos, resultados cunha marxe de e rro máxima do ±3% e un nivel ele confianza do 95%. A seguir ofrecémo-la re lación de concellos agrupados e n cad a sector. O tamaño mostral ele cada un deles figura e ntre parénteses: Sector .7 (A Coruña, 1170) A Coruña Sector 2 (Santiago, 11 53) Santiago Sector 3 (Ferro!, 11 55) Ferro! Sector 4 (Coruña-4 , 1095) Arte ixo Carballo Fene Narón Noia Ole iros Sector 5 (Coruña-5, 1071) lloiro Ribeira Sector 6 (Coruña-6, 1096) lletanzos Cambre Camota Cee Cullereclo Mugarclos Muros Necia Pobra do Caramiñal Pontedeume Sacia Teo Sector 7 (Coruña-7, 1103) Ames Arzúa

Baña, A Brión Camarii\as Cede ira Cerceda Corista neo Malp ica Melide Muxía Negreira O rdes Ortigueira O u tes Ponteceso Pomes, As Porto do Son Rianxo Santa Comba Valdoviño Vimianzo Zas

Sector 8 (Coruña-8, 1056) Cabana La racha Padrón Sector 9 (Coruña-9, 1032) Ares Be rgo ndo Cabanas Corcu bión Dodro. Sector 10 (Corui\a-1 O, 1742) Abegondo Aranga Boimorto BoqueLxón Capela, A Cariño Carral

Ce rd ido Cesuras Curtís Dumbría Fisterra Frades Irbcoa Laxe Lousame Mañón Maza ricos Mes ía Mo eche Monfero O roso Oza dos Ríos Paderne Pino, O Rois San Sadurniño Santiso Sobrado So mozas Toques Tordoia Touro Trazo Val do Dubra Vedra Vilarmaior Vilasantar

Sector 1 1 (Coruña-11, 795) Coirós Miño Sector 12 (Lugo, 1152) Lugo Sector 13 (Lugo-2, 1068) Monfo rte Viveiro

Actitudes lingüísticas en Galicia

Sector 14 (Lugo-3, 1099) Castro de Rei Chantada Cospeito Fonsagrada, A Guitiriz Mondoñedo Palas de Rei Pantón Sarria Saviñao, O Ta boad a Vil alba Sector 15 (Lugo-4, 1054) Cervo Foz Ribadeo Sector 16 (Lugo-5, 1775) Abadín Alfoz Antas ele Ulla llale ira Baralla Barre iros Recerreá Begonte Bóveda Carballedo Castro verde Cervantes Corgo, O Folgoso do Courel Friol Guntin Incio, O Láncara Lourcnzá Monterroso Muras Navia de Suarna Negueira de Muñiz Nogais, As O u rol O uteiro ele Rei Pobra de llrollón l'araelela Páramo Pastoriza

Peelrafita Poi Pontenova , A Porto marín Qu iroga Ribas ele Sil Ribeira ele Piquín Riotorto Samos Sober Trabada Triacastela Valaclouro, O Viceelo Xermacle

Sector 17 (Lugo-6, 665) Me ira Rábade Xove Sector 18 (Ourense, 1157) Ourense Sector 19 (Ourense-2, 1070) l3arco, O Carballiño , O Hibaclavia Verín Sector 20 (Ourense-3, 1053) Cela nova Viana do Bolo Xinzo ele Limia Sector 21 (Ourense-4, 964) Amoeiro Carballeda Rúa, A Rubiá Sector 22 (Ourense-5, 2022) Allariz Arnoia Avió n llaltar Bande

19

Ba•1os de Molgas Beacle Beariz Blancos, Os lloborás Bola , A Bolo , O Calvos ele Randín Ca rballecla ele Avia Cartelle Castre lo ele Miño Castrelo do Val Castro Caldelas Cenlle Chandrexa de QueLxa Cualedro Entri.mo Esgos Gomesenele Larouco Laza Leiro Lobeira Lobios Maceela Manzaneda Maside Melón Merca, A Monteelerramo Monterrei Muíños Ncguc ira de Ramuín Oímbra Parada de Sil Pereiro de Aguiar Peroxa, A Petín Pobra ele Trives Pontecleva Porqueira, A Punxín Quintela ele Leiraclo Rairiz de Veiga Ramirás Río RiH.220 10- -12 1 2 1 .\Oh 1'> -o-

l) ~

\H(>')I

1 tl'i l)O.HIO IH.OT 1(,,(,- t

IK)O .000 000 .00(1

l'ktl0' p1Í11< ip.tl' ll~>tlli nio d:t e ...... ·nturtt l.ingu.t h.thitu:tl llladv

Ul·t~

.0!1()

lntt'l.lll'ÍIls dnhrcs 1lt>tllll)l() l''lllllll.l Ltngu.l h.lh llll:t l r>omimu d,1 t"~ltilllr.t ld.ltiL ld:tdl' 1 ingtt.t h:thiltt;d

(¡, li'J

e,_-,

(

1

r

lntL'rau 1ominio da ''"o itu1.t x ld.td6 1 'iHh 1 -~ l(o

XI 'i

dL'

H.')IH .U>HI 1H.'J¡ 1 '12R

.000

tH.1 12

')

'),_1¡(¡

..!!{')~

:1

')l>t

,i_l.h~ll

.~

.!. ~')'J

5

11 217K(¡

lntel.tlCI Dotlllltio d,t e~cri tuu X Linxua hahitu.tl Dnminio tb l'!-'U illlnt ).. ida de Dominio d:1 estritur.l " Sexo lcbde Lingua habitua l Lingua h:tl >it u:ll x ~exo ld.tde x Sl'XO

1

F

. 7.~..¡

5. ¡')()

9

2.97'i l. 119 .72')

.HO'l .W 1 2.02.'\ .971. . 19.1

1 2.(>1~

56

"'.9'\(¡

')

2(>.T' i 1.l8H

9

ú.'\21

l.lH1 .8R-t

p .00()

.~8H

1.5') 1

5

. ISO

.W6

!.960

-~

.6'>5

. 111

."'97 .05 1 .·10'l .HHO .Hl. l .72 1

¡()';,(>l (i

IÜ

H.H I R

') 99(>

.000

lk~idual

J()2~.()(>9

II O'l

J. ..¡~¡

Tolctl

20.~0.C1R6

J l 'i l

1.7 6 1

'

F'plicad o

)

17.9"'"

l'orcenlaxe de varianz:t cxplic:1d:t

Cadt·o 3.3.6b. Resultados estatí..ticos da análise da varict'nza (Santiago) Suma de cadrados Efectos prinl'ipais Domi nio da t'Sefi tura Lingua h65

:\ 5 3

7 .!:!')~

S . HH~

.00 1

IO. ttO

1

10.-t•IO

7.!'!2 1

.oos

6:\.1-9

:16 9

1.7'\'i J.212

1.31')

9 3

2. 13(i .'> 1') 2.26(>

1.600

,'11.6.·1'>:\ y,_-)7') 2 1 1.·1 t.~

'>3.'>5 1

.000 .000 .000

1.291

1.69H .970

-~

l.')R5

2.256

. 103 .SIR . J 10 .7Ú:\ .US'i .' 106 .OH2

.1H9.Ú:\l.

IÚ

H.l70

6.:\-I(Í

.000

Residua l

l tOl..H I S

IO'il

J..)j')

Tota l

1792. 1'1(¡

l 097

I.Ú} I

lnll'nttTiúns d ohre~ l)ominio d.t csni tur:1 l.ingua habitual Dominio d a e~critura X Idade Dominio da e~cri tura x Sexo Idade Lingua h:thiwa l Lingua habitual x Sexo Tdade x Sexo

"

"

hplicad o

Porcentaxc de \a rht 111:1 l'"plicada

JO.')O'i

19.22:\ 1.') ¡(¡

20.:\')6 5.!'!83 8.9')')

9 .1

I K21 ~.¡J

.90S

.386

118

As actitudes lingüísticas

Cadro 3.3.6c. Resultados estatfsticos da análise da vm·ianza (Pontevedra) Suttu dl'\0

21.~Hx

57') 12

\1(

c.r

1'

'1 'í.~-~

(l ..\1

Cadt·o 3.3.6e. Resultados estatísticos da análise da vcwianza (Ourense-4) "111111 ~0.60 1

1' .000

.000 .000

1ntet ;llci6ns dohr,' Dom inio d;~ L''Lritut.l ' 1111gu.t h.1hitu.tl Dominio d;l esuilllla \ fd,tdc·

._)')()

.10H

Dominio da esn i tura ' Sexo l.ingu:1 hahilu.II \ idadc Lingua habitual ' "'''" ldade x Sexo

;111

992

11. 162

')

1 2"'' 1

1.0">0 1 ~-;H

-.91)

11 ') l'il

-~

~111

-~21

. 1'.17 Jll()

'J

1.() 17

1.07(Í

.UR

5

ó'

7.:;_

1

,~~~.

2)."":0ull

12.ú",

UtlhTrSil~I ·O~

J l.~"'

111.~0-5

27.7"1 .0'1"

.~ ..... t} 'u

-h.'1'd

2.~·-""

(i(,. l "u

_1).9"u

,i.:-l 0.9'

.

1

l !'' ..

()_l)ll,,

0

u

=)(,,211 n

")5.'1''•

1Ul'1"

¡()<

Consúltese o volume 11 do MSG , capíllllo 6.1.

O cruzame nto coa ling ua ha bitual dos e ntrevistados aparece, con esta va riable recodificada e n castela nfalantes (só/ máis castelán) e ga legofala ntes (só/máis galego) , nos gráficos 3.4.8 e 3.4.9. Os ga legofalantes hab ituais a mosan unha me no r co incide ncia entre as res postas correspo ndentes a cada unha das dú as va riables a na !i zadas: destaca o 22. 1o/o que g usta de ser contestado e n galego canelo fala e n castelán, así como o fe íto ele q ue só un 7.4% cons idera 'no n mo i correcta ' a resp osta cl iverxente e n galego, me ntres esta p o rcentaxe sobe ata o 21.7% canelo a resp osta é e n castelán . Respecto dos caste lanfalantes, o bsérvese q ue se mantén a te ndencia (sinalada para o conx unto ele Galicia) a evitar en maior me d ida as valoració ns negativas ca ndo a ling ua e n q ue son contesta dos é o ga lego, aínda qu e oeste caso as d ifere ncias entre un ha e o utra va riable son mínimas .

Gt"áfico 3 .4.8. Actitude a 11 te a ausellcie~ d e couver::~:ellcia li11g iifs tica 11os g alegofalalltes babltu a ls (s6/ m dls gnlego)

---

-- -

100%

80%

60%

40%

--1.6% 22,1%

~

~ 45.1%

~

_

o

J

___

.

[IJ

20%

!

No tocante á lingua inicial dos entrevistados, tanto para os que a prenderon a fa Jar en galego como pa ra os que o fixero n en castelán a o pción máis frecue nte é o indifere nte (con porcentaxes entre o 40% e o 46%). Ámbolos grupos valo ran máis positivame nte a resp osta diverxente e n· galego. Dentro das respostas extremas , é dicir, aque Jas que supo ñen unha valoració n mo i negativa ('é de mala educació n') o u mo i positiva ('gústame'), un 21.8% dos que aprenderon a faJar e n ga lego afirman que lles gusta ser contestados en galego cand o se dirixen a alguén en castelán, me ntres só un 1.9% di o mesmo para a res pos ta no n converxente e n castelán; tamén son máis (un 11.1%) os castelanfalantes inicia is q ue valo ran mo i positivamente a ausencia de conve1xencia cunha resposta en galego có mesmo fenó meno con resposta e n castelán (un 1.5%). Po la contra, uns e outros evitan afirmar q ue calquera das conductas diverxentes son de mala ed ucación, pois as po rcentaxes correspo nde ntes a esta o pción no n su peran o 5.2%, salvo o caso dos que a prencleron a faJar no utras linguas (un 11% escolle esta opción cando o interlocutor respo nde en caste lán). Os biling ües iniciais teñen sempre po rcentaxes intermedias entre estes do us grupos. En consecuencia , pódese d icir que tóclolos grupos ele lingua inicial tenden a evita r unha resposta claramente negativa, así como a valorare n máis positivamente o feito ele seren contestados e n galego cando falan e n castelán có de seren constestaclos en castelán canelo faJan e n ga lego.

78 1

Actitudes lingüísticas en Galicia

a

As actitudes linp,iiísticas

•

180

26,3/o 27.9%

1~%

40,~

5,3% 1,7%

Gt"áfico 3 .4.9. Actitude a 11te a ause11cia de collverx e 11cin lillg iiísticn 11os castelmifn lalltes bnbitunis ( s6/ m dis casteld u) 100%

80%

60%

40%

20%

""""""'

2,1% 9,3%

l--~=

l

........,.....1_

___ e:.·~~

3~8%

- - 36~

__.._.....__.

[b.....,.--L_.___jr-~.J,.i . non• lnOICotr«to

tnd•fl!ft!'l'''"

45.6% - --

__ 41% _

_

13,1% 9_.2%

ide_m~taeoiuuuón 44%

~'1.

183

Actitudes lingüísticas en Galicia As actitudes lingüísticas

182

3.4.3. Actitudes cam á transm'isión da lingua 3.4.3.1. Lingua que se !les debe aprender ós nenos na casa

e .,.azóns 3.4.3.1.1. Lingua que se I/es debe aprender ós nenos na casa

e razóns (en Galiciá) O ámbito familiar é, sen dúbida , fundamental para a transmisión da ling ua . Por iso, consideramos q ue era importante preguntarlles ós entrevistados que lingua pensan que se lles debe aprender ós nenas na casa, para coñece-la súa actitude ante tal forma de transmisió n. Ademais, quixemos indagar tamén nas razóns da súa resposta, calquera que fose esta. O interese desta variable non se limita á análise dos cruzamentos habituais que se veñen realizando ao longo deste volume, senón que se estende ó seu contraste coas opinións sobre cal será o futuro das linguas e n Galicia, 6 aprecio do entrevistado polo galego, ás actitudes cara á lingua no ensino, etc. As comparacións deste tipo ampliarían excesivamente unha obra xa de por si voluminosa, sen embargo o lector ten a posibilidade de facelas a partir das táboas que se ofrecen ó final de cada sección. As porcentaxes relativas ó conxunto de Galicia (cf. táboa 3.4.3.1.1.0) revelan tendencias ben definidas: a maioría dos entrevistados (72%) ere que se lles deben aprende-las dúas linguas, mentres un 21.4% considera que só se Hes debe aprender galego, moi por riba dos que optan en exclusiva polo castelán (6.6%). Esta distribució n mantense, con lixeiras variacións, en tódolos grupos de entrevistados que identificamos no noso estudio. Non atopamos diferencias importantes entre os d iversos gru pos de idade (cf. táboa 3.4.3.1. 1.0), dado que as porcentaxes se manteñen ó redor das do conxunto da mostra. Pódese sinalar, sen embargo, que conforme aumenta a idade diminúe a opción bilingüe e medran lixeiramente as monolingües. En canto ó nivel de estudios (cf. táboa 3.4.3.1.1.0 e caclro 3.4.5), cletéctase unha tendencia a considerar en maio r medida que o galego é a lingua que se !les debe aprender en exclusiva na casa segundo o grao ele estudios é menor. Case unha terceira pa1te dos

que non teñen estudios pensa que se lles de~e apr:ncle_r s_~ o galego, 18.8 puntos por riba dos que teñen estuchas un_!Ve~·~¡ta!tos. _ca~e subliñar que 0 aumento do grao de estudios non stgniftca un ~oCle­ mento apreciable da opción 'castelán' (non pasa do 7.6%) , senon da b ilingüe .

cadt·o 3.4.5. Lingua que se lles debe aprender ós 1~e~os na casa segundo os estudios recodificados en Gallc1a c.t,i"' lllli\ l.l ,¡l._tll(}'\

·'"' dua..,

g.,lt:g

Cla~e

1 ()''u

1.?'!"

Se"o

Lj"'u O.l'!u

5.:1";, 0.9''"

lluhital de re,ide nda l l;íhir;ll de narcm

2.-1 1~

I .O'i l

2

12 'i71

H

'd2 1

•H"'

Dü lllllli!J d.t LOillp !l'llSion

.P.Wi

2

I ..FH 1'!. 13 1 u .- 9'

19990 52.7 11

.tlllll .tl21 .00(1 .000

-H.2H 1

H

9-H.:;

2.LWO

.Oilll

rtenos princip:lis lcl.ldl'

~H.1H

1'

1'

1'i 11 'i11 1.9'iH 1..22(¡

.1100 .lllkl

1 2. ~

12. 11-'i

. 11 9

.29 1 .fliWI

1(>:1

lks!dll . .!-12

IO'i8

.~ n

l ol,tl

'i21 'i21>

10(>6

. 192

Cadro 3.6.2e. Resultados estatísticos da análise da varianza (Ourense-4)

FIL't tos p11111.:ip:1is Jd.1de bludios Dom inio d.1 cotllpll'n'ión

'iuma d e Lllh.tdos

LL

¡\ 1C

r

1'

-H ..U O

8

9.790

') '; J()

5

5.1~2

.000 .00 1

29.71 1 19.•1:"\ 1

-~ 2

1).90 1 21.7 17

16.09-o 'i.l l (l 16. 2Ht ·!O.Ót l 16097

.000

H.520

R

9.790

1(l'Sidu:tl

=l""'H ..~""'\)

9 '51

.óOH

To1a l

6'iú.70()

9)9

.CJH'i

f \ pliGtdo

7

(){)()

()()()

Purcenta\t ' dl' ,·ariann l'Xplicld.l 1 J.':).n li\on sv poden c:1knla - l.1~ iniL'I:Kci!Ín' d L'h1d o á l'\ISI5.')-.¡

5 2

;'i.7·!l .!.890 21.32'i 57:)'il

62.6H 1 'i.06H r . 100 6'5.H';ido :1 ,.,,,tc•nd..1 de , das lull'it.tsl '-anti;tgn ,,_ 1 ..!9

Cadro 3.6.5e. Resultados estatísticos da análise da varianza (Ourense-4) '-lllll:.l

GL

,\IC

r

1'

H

H.M>..! I.)HO 1 1.~(,¡.¡

lO. J{l 1 ¡")

.)

(>.X05 ;IH.W>(J H.XH!.

lntt·r.tu ions dohrvs ld.tde \ Dominio n ' 1)ontinto d.t ll'< lura

IH.H I ~

!.!

'í.)'í() K'í.)'i

(,

9

lrHt·rau·i.II J-,llu.lu l'

1 "' d

Gráfico 3.6.5. Avaliaci6n dos prexufzos 1'efe,·idos á simpatía olt accesibilidade segu,do a idade e o nivel de estudios

429

Actitudes Lingüísticas en Gctlicia

.!H 1>1 ~ K\1

.!1 11~ -.'),¡

1MHI ') l'i 1K.!. I..!

1-

\((

1~1.

.!h

)~

1H 12 ~

01111

l).2:--;1

(11)0

1.! -.!.'J

'2....,

1'

~52

()(1{1

1 ((MI

''Jl)(J

.no-

12

:!').~h 1

IH . I..!.'

1100

ILN 1111

1 .~~ 1

~l}

21

1 1>..!1 IH"l l )¡{( l ol.d 1'11' tk·llldo :1 l'\l~le n t'LI dt· .V>Il

l'i . h.~l

.CX!O

IO'il)

1.120

Cadt·o 3.6.8e. Resultados estatísticos da análise da varianza (Ouren.se-4)

l:tellos pr irKipai' !dad~·

l.ingu.t luhilual F\!Udto' 1'.\pliudo Jk,idu.rl lo! al l'orcell!.l\e tle 1.IIÜII/;t e'Xplilad.t ('\cm

~e J)O.mri.rgo (~·2. r6:

de• 1;1rlanza itua l Do m inio d.t il'(llll":l

4,50

4,00 -

435

Actitudes lingüísticas en Calicia

GL

,\IC

1'

19'>.137 ltl.t')6 -19.'>79

(¡

~2:523

23.120

-~

~~. l ú"i

3

1Cl"i26

55.'i50 11.- tH

.000 .000 .000

20 ."i'i2

')

20 .'i'i2

9

2.2H t 2.2R t

1.61.5 1.623

.10-t , JO..¡

10.222

.000

3,50

lntewcciúns dohre. Lingua habit ua l X Do nti nio il'ctur:t

3,00

E:xplic.tdo

2 J 'i.(>90

l 'i

1-1.579

2,50

Restdllal

l 'iOSU6H

w-3

1. 107

TotJI

P2"i.O'iH

lOHR

2,00

r

l. "it!(> 11 .3'~o

l'orcen taxe d e ,·arian za exp lk:tlht 1,50 1,00 nada • pouco f-

bastante O OlOJto X

só castelán 2,38 2,72 2 96 3,02

máis castelán 2,74 3,10 3,41 3,60

máis galego

só galego

3,05 3,35 3,62 3,80

3,35 3,57 3,86 3,99

Cadro 3.6.11c. Resultados estatísticos da análise da varianza (Pontevedra) Sulll:t de ctdrados Efccws p rin ci p:th l.ingll.plictd.t

Cadro 3.6.11d. Resultados estatisticos da análise da vat·ianz a (Lugo-2) Sum a d e ctdrados Ereu o ,, p ri n c i P" i ~ Lingu:t habitua l Do m in io da lecwra In teracción' d oiJres Lin gua hahitttJ I \ Dom in io k nur:t

109. 110 72. 'il -.98

. ¡(>)

1ntc racció ns dohrc s

p

Hn'

"

As actitudes lingüísticas

436

Cadro 3.6.11e. Resultados estatísticos da análise da varianza (Ourense-4) ,n,, tk

"tdr .•llth )'ivt 1

..,

.!h(,,

1 3.... ~

\ i

111111 lXIII !Kili

..!11{

:-:

..!hh.!

1 .;-:;

2!1{

211 111

)11 ~ llo

111111

1

1'\'lt

1 ' 1~~'

.!t ilfl..~52

t.tl

X

~

.'!' - 7, ¡- 'JI 2>; IS ~

1 1 1)~.¡)

~{

t'\f1ht.ttl.t

,t.

l lu Lo' p1 111< ip;¡ '' l mgu.1 lt.tlllll l.d 1>11111111111 d.t lt't'l\11;1 ill In lll i.l

fk.,ltlu.tl 1ot,tl I•(Jt(

·nt.l\t' de

\.lrt ln/.t t'\)1III ,HI.i

1 ~ \ 1>11') III>O'ill :-;'1.1> 1H

¡,1, (l

1'1 1~.!

.,

1'1 1"~

')

\ { •111111.l ~~-; 11 ., 1 {)) '\ ttU .. t~

1 ( '\

i

9J, !'ltll tl 1 1Ht 1d.1tk In •UJ h.1h11u ti 1' ctd.ltlt 'u1~lll h. tl>illl:il , l )l ltld.lolt·

do

1 h

1

\.111.1111.1 , spl • " '"

10

p.11.1 ), ), • g.dcgo )1.!

1'>

1111);¡

.!l>'i LX 1)

¡-11'>

l. ~~7

..!Sil- 1>11 1

1 ~..!11

l.h \.!

lXIII

l.li

Como se pode apreciar nos cadros anteriores, en ningún caso as interaccións son significativas, polo que prescindimos dos seus comentarios. Ademais, como tamén se destaca, as dúas variables do modelo aplicado ó conxunto da mostra Clingua habitual e capacidade para le-lo galego) son significativas en cada un dos seis secto res. O cadro que expoñemos a seguir sérvenos como síntese dos anterio res:

Podemos concluír que o modelo resulta ma1s explicativo por sectores que aplicado ó conxunto de Galicia, se exceptuámo-lo caso de Lugo-5, onde a varianza explicada é de tan só un 4.8%. Finalmente, cómpre dicir que, en liñas xerais, nos sectores se manteñen as tendencias xa apuntadas para o conxunto de Galicia, polo que remitimos ó que dixemos anteriormente.

439

438

Táboa 3.6.1.1. Prexuíz os lingüísticos. A CoruFia*

Táboa 3.6 .1.0. Prexuizos lingüísticos. Galicia*

STATUS SOCIAL

SOCIABILIDADE

SIMPATÍA OU ACCESIBILID ADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

TOTAL SECTOR

4.54

4.20

2.23

3.44

3.52 3.53 3.40 3.30

IDADE 16 a 25 anos 26 a 40 anos 41 a 65 anos máis de 65 anos

4.63 4.75 4.47 4.18

4.26 4.47 4.09 3.84

2.00 1.89 2.34 2.96

3.43 3.45 3.41 3.51

3.34 3.10 2.66 2.34 2.27 2.1 5 2.04 2.45

3.44 3.40 3.49 3.54 3.48 3.43 3.25 3.46

ESTUDIOS ningún primarios incompletos primarios completos FP BUP carreira grao medio carreira grao superior outros estudios

4.10 4.42 4.52 4.67 4.68 4.65 4.64 4.56

3.63 4.05 4.21 4.50 4.30 4.31 4.24 4.27

3.41 2.70 2.22 1.72 1.99 2.00 1.77 2.41

3.71 3.49 3.46 3.39 3.45 3.44 3.20 3.65

3.89 4.06 4.13 4.18

3.18 2.89 2.51 2.16

3.52 3.47 3.40 3.37

CLASE SOCIAL baixa media-baixa media media-alta

4.16 4.47 4.61 4.63

3.95 4.14 4.24 4.27

2.71 2.27 2.23 1.84

3.41 3.46 3.45 3.34

4.37 4.54 4.48 4.54 4.40 4.46 4.42 4.30 3.99 4.27 4.35 4.57 4.30 4.54

4.10 4.17 4.23 4.24 4.04 4.17 4. 14 4.04 3.86 4.05 4.10 4.26 4.02 4.38

2.73 2.00 2.08 2.17 2.46 2.45 2.48 2.80 3.38 3.08 2.86 2.25 2.72 2.31

3.44 3.31 3.21 3.30 3.09 3.53 3.46 3.41 3.48 3.69 3.59 3.46 3.29 3.50

SEXO home muller

PROFESIÓN empresarios titul. superior/media prolesionais libarais docentes lorzas armadas pers. admin. subalterno pers. servicios autónomos labregos mariñeiros obreiros estudiantes amas de casa pers. econom. inactivo

4.65 4.62 4.85 4.51 4.51 4.64 4.59 4.47 4.26 4.17 4.53 4.63 4.44 4.75

4.35 4.20 4.57 4.08 4.42 4.42 4.25 4.13 4.29 4.12 4.13 4.22 4.06 4.45

2.32 1.73 1.45 2.04 2.08 2.02 2.12 2.48 2.82 3.00 2.47 2.01 2.38 2.27

3.43 3.13 2.89 3.12 3.11 3.72 3.30 3.47 3.09 3.50 3.55 3.47 3.38 3.60

4.36 4.32

4.10 4.07

2.78 2.65

3.55 3.35

HÁBITAT DE RESIDENCIA urbano periurbano vilas rural-1 rural-2

SEXO home muller

4.52 4.56

4.15 4.24

2.34 2.14

3.51 3.38

4.42 4.33 4.41 4.26 4.29

4.06 4.01 4.17 4.04 4.09

2.31 2.67 2.59 2.80 3.03

3.40 3.47 3.38 3.42 3.49

HÁBITAT DE RESIDENCIA urbano periurbano

4.54 4.54

4.20 4.14

2.21 3.75

3.44 3.43

STATUS SOCIAL

SOCIABILIDADE

SIMPATÍA OU ACCESIBILIDADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

TOTAL GALICIA

4.34

4.08

2.71

3.44

IDA DE 16 a 25 anos 26 a 40 anos 41 a 65 anos máis de 65 anos

4.53 4.53 4.28 3.98

4.26 4.29 4.00 3.75

2.41 2.42 2.87 3.15

ESTUDIOS ningún primarios incompletos primarios completos FP BUP carreira grao medio carreira grao superior outros estudios

3.93 4.17 4.41 4.58 4.56 4.55 4.56 4.55

3.74 3.94 4.16 4.28 4.23 4.20 4.26 4.28

CLASE SOCIAL baixa media-baixa media media-alta

4.06 4.28 4.43 4.50

PROFESIÓN empresarios titul. superior/media prolesionais libarais docentes lorzas armadas pers. admin. subalterno pers. servicios autónomos labregos mariñeiros obreiros estudiantes amas de casa pers. econom. inactivo

• /\s medias van de 1 (totalmente de acordo) a 5 (totalmente en clcsacordo) nas variahles Status social (a falar castelán mellora o status social) e Sociabilidade (= falar castelán favorece as relacións sociais), e de 1 (totalmente en clesacordo) a 5 (totalmente de acordo) nas variables Simpatía ou accesibilidade (= faJar galego mellora a imaxe ó comunicarse) e Valor estético do galego o galego é unha lingua máis fermosa có castelán).

e-

• i\s medias van ele 1 (totalmente de ac01·do) a 5 (totalmente en desacordo) nas v;u_-iables Status social(= falar casteliin mellora o stmus social) e Socinbilidade (• falar castelán favore_ce as relacións sociais), e de 1 (totalmente en desacorde) a 5 (totalmente. de acordo) nas v~r~ables Simpatía 011 accasibilidade (= falar galego mellora a imaxe ó comumcarse) e \lalor estet¡co do galego (= o galcgo é unha lingua máis fermosa có castelán).

441

440

Táboa 3.6.1.2. Prexuízos lingüísticos. Santiago*

Táboa 3.6.1.3. Prexuízos l ingüísticos. Lugo-2* STATUS SOCIAL

SOCIABI· LIDADE

SIMPATÍAOU ACCESIBILIDADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

TOTAL SECTOR

4.28

4.19

2.81

3.43

3.64 3.58 3.66 3.39

IDA DE 16 a 25 anos 26 a 40 anos 41 a 65 anos máis de 65 anos

4.40 4.43 4.27 4.03

4.26 4.37 4.17 3.97

2.51 2.57 2.90 3.13

3.43 3.47 3.34 3.53

2.94 2.97 2.75 2.21 2.27 2.08 1.95 2.50

3.70 3.65 3.72 3.93 3.66 3.54 3.21 3.78

ESTUDIOS ningún primarios incompletos primarios completos FP BUP carreira grao medio carreira grao superior outros estudios

3.54 4.06 4.45 4.32 4.49 4.29 4.43 4.00

3.57 4.01 4.37 4.19 4.26 4.25 4.38 4.00

3.57 3.08 2.76 2.62 2.31 2.48 2.40 3.08

3.59 3.47 3.44 3.31 3.33 3.28 3.64 3.17

3.91 4.17 4.35 4.39

3.33 2.86 2.29 2.27

3.82 3.66 3.53 3.71

CLASE SOCIAL baixa media·baixa media media-alta

4.16 4.27 4.32 4.41

4.19 4.19 4.21 4.19

2.97 2.99 2.24 2.00

3.54 3.48 3.25 3.33

4.27 4.47 4.60 4.59 4.17 4.60 4.37 4.43 4.17 4.45 4.51 4.62 4.33 4.47

4.02 4.28 4.56 4.46 4.14 4.44 4.22 4.20 4.07 3.75 4.29 4.47 4.16 4.61

2.83 1.92 2.19 1.99 3.50 2.45 2.49 2.60 2.91 2.50 2.50 2.22 2.79 1.69

3.86 3.11 3.40 3.19 3.82 3.62 3.65 3.61 3.51 4.25 3.86 3.63 3.62 3.46

PROFESIÓN empresarios titul. superior/media prolesionais liberais docentes lorzas armadas pers. admin. subalterno pers. servicios autónomos tabregos mariñeiros obreiros estudiantes amas de casa pers. econom. inactivo

4.21 4.37 4.30 4.34 4.47 4.28 4.37 4.17 4.24 4.43 4.38 4.41 4.20 4.36

4.08 4.40 4.00 4.27 4.38 4.26 4.24 3.94 4.23 4.26 4.27 4.25 4.14 4.32

2.87 2.14 2.75 2.30 2.56 2.64 2.40 2.72 3.59 2.82 2.66 2.51 2.96 2.12

3.27 3.50 2.50 3.50 3.38 3.46 3.29 3.33 3.79 3.65 3.50 3.44 3.36 3.19

SEXO home muller

4.47 4.45

4.29 4.30

2.51 2.42

3.67 3.53

SEXO home muller

4.35 4.21

4.25 4.14

2.75 2.85

3.51 3.35

HÁBITAT DE RESIDENCIA urbano periurbano

4.45 4.49

4.27 4.35

2.40 2.61

3.51 3.80

HÁBITAT DE RESIDENCIA vilas rural-2

4.17 4.50

4.05 4.48

2.62 3.19

3.32 3.65

STATUS SOCIAL

SOCIABI· LIDADE

SIMPATÍA OU ACCESIBILIDADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

TOTAL SECTOR

4.46

4.29

2.46

3.59

IDADE 16 a 25 anos 26 a 40 anos 41 a 65 anos máis de 65 anos

4.62 4.61 4.37 4.08

4.49 4.46 4.16 3.93

2.23 2.10 2.74 2.99

ESTUDIOS ningún primarios incompletos primarios completos FP BUP carreira grao medio carreira grao superior outros estudios

4.07 4.31 4.42 4.61 4.56 4.54 4.58 4.62

3.98 4.14 4.25 4.41 4.41 4.27 4.46 4.41

CLASE SOCIAL baixa media·baixa media media-alta

4.03 4.33 4.51 4.60

PROFESIÓN empresarios titul. superior/media prolesionais liberais docentes lorzas armadas pers. admin. subalterno pers. servicios autónomos labregos mariñeiros obre iros estudiantes amas de casa pers. econom. inactivo

• As medias van de 1 (totalmente de acm·do) a 5 (!Otalmente en desacordo) nas variables S/a/liS social (• falar castelán mellora o status social) e Sociabilidade (• falar castelán favorece as relacións sociais), e de 1 (totalmente en desacordo) a 5 (totalmente de acordo) nas variables Simpalía 011 accesibilidade ( = falar galego mellora a imaxe 6 comunicarse) e Valor eslélicu do galego (• o galego é unha lingua máis fermosa có castclán).

• As medias van de 1 (totalmente de ac01·do) a 5 (!Otalmente en desacordo) nas variables Sla111s social(= falar castelán mellora o status social) e Sociabilidade (= talar castelán favorece as relacións sociais), e de 1 (totalmente en desacordo) a 5 (totalmente de acordo) nas variables Simpalía 011 accesibilidctde (= fala r galego mellora a imaxe ó comunicarse) e Valor eslélico do galego e= o galego é un ha lingua máis fermosa có castelán).

443

442

Tábo a 3.6.1.5. Prexuízos lingüísticos. Oumnse-4#

Táboa 3.6.1.4. Prexuízos lingüísticos. Lugo-5"

TOTAL SECTOR

STATUS SOCIAL

SOCIABI· LIDADE

SIMPATÍA OU ACCESIBI· LIDADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

3.97

3.83

3.13

3.40

IDADE 16 a 25 anos 26 a 40 anos 41 a 65 anos máis de 65 anos

4.35 4.20 3.92 3.65

4.16 3.99 3.79 3.56

2.81 2.94 3.24 3.30

3.63 3.66 3.39 3.07

ESTUDIOS ningún primarios incompletos primarios completos FP BUP carreira grao medio carreira grao superior outros estudios

3.13 3.79 4.18 4.35 4.40 4.46 4.54 3.93

3.12 3.67 4.03 4.21 4.11 4.35 4.15 3.97

3.62 3.32 2.99 2.88 2.79 2.50 2.37 2.65

3.36 3.26 3.58 3.52 3.49 3.51 3.48 3.10

CLASE SOCIAL baixa media-baixa media media-alta

3.87 4.00 3.90 4.20

3.67 3.89 3.73 3.86

PROFESIÓN empresarios titul. superior/media profesionais libarais docentes lorzas armadas pers. admin. subalterno pers. servicios autónomos labregos mariñeiros obre iros estudiantes amas de casa pers. econom. inactivo

4.09 4.14 4.46 4.62 3.88 4.23 4.23 3.99 3.65 3.88 4.08 4.51 4.11 4.40

3.91 4.15 3.97 4.31 3.77 3.95 4.16 3.84 3.57 3.42 3.91 4.23 3.98 4.21

SEXO home muller HÁBITAT DE RESIDENCIA rural-1 rural-2

4.00 3.93 4.07 3.90

3.86 3.79 3.94 3.76

3.30 3.12 3.17 2.71

3.38 3.37 3.44 3.57

2.92 2.41 2.19 2.59 2.77 3.01 2.92 3.16 3.44 3.68 3.22 2.65 2.92 2.74

3.34 3.25 3.54 3.31 3.23 3.40 3.44 3.30 3.35 4.00 3.62 3.51 3.33 4.04

3.16 3.11 2.97 3.23

3.47 3.33 3.45 3.36

• As medias v.an de 1 (totalmente de ac01·do) a 5 (totalmente en desacordo) nas variables Sttt· tus social(= talar castelán mellora o status social) e Sociahilidade (= falar Glstelán favorece as relacións sociais), e de 1 (totalmeme en desacordo) a 5 (tota lmente de acordo) nas variables Simpatía ou accesibilidade (= falar galego mellora a imaxc ó comunicarse) e Valor estético do galego (= o galego é unha lingua máis fermosa có castelán).

STATUS SOCIAL

SOCIABI· LIDADE

SIMPATÍAOU ACCESIBI· LIDADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

TOTAL SECTOR

4.44

4.25

2.74

3.35

IDADE 16 a 25 anos 26 a 40 anos 41 a 65 anos máis de 65 anos

4.51 4.50 4.42 4.37

4.29 4.27 4.20 4.30

2.43 2.47 2.82 3.13

3.58 3.41 3.23 3.30

ESTUDIOS ningún primarios incompletos primarios completos FP BUP carreira grao medio carreira grao superior outros estudios

4.40 4.58 4.24 4.71 4.45 4.55 4.44 3.95

4.20 4.31 4.14 4.44 4.35 4.42 4.17 3.83

2.73 3.04 2.73 2.14 2.18 2.11 2.67 2.75

3.15 3.33 3.36 3.41 3.50 3.52 3.58 3.75

CLASE SOCIAL baixa media-baixa media media-alta

4.70 4.57 4.27 4.44

4.49 4.31 4.17 4.19

3.12 2.68 2.74 2.93

2.90 3.42 3.32 3.35

PROFESIÓN empresarios titul. superior/media profesionais liberais docentes lorzas armadas pers. admin. subalterno pers. servicios autónomos labregos obreiros estudiantes amas de casa pers. econom. inactivo

4.56 4.51 4.53 4.47 5.00 4.58 4.56 4.28 4.57 4.46 4.56 4.30 4.54

4.33 4.57 4.67 4.50 5.00 4.34 4.33 4.17 4.39 4.18 4.31 4.18 4.23

2.67 2.29 2.33 2.04 4.00 2.50 2.78 2.51 3.10 2.68 2.15 2.86 2.78

3.28 3.86 2.67 3.92 5.00 3.53 3.50 3.39 3.40 3.46 3.53 3.10 3.70

SEXO home muller

4.47 4.42

4.23 4.28

2.73 2.74

3.51 3.19

HÁBITAT DE RESIDENCIA vilas rural-1 rural-2

4.13 4.61 4.59

4.04 4.33 4.37

2.69 2.64 2.79

3.30 3.03 3.44

• As medias van de 1 (totalmente de acordo) a 5 (totalmente en desacordo) nas variables Status social(= falar castelán mellora o status social) e Sociabilidade (= falar castelán favorece as relacións sociais), e ele 1 (totalmente en desacorclo) a 5 (totalmente de acordo) nas variables Simpatía 011 accesibilidade (= falar galego mellora a imaxe ó comunicarse) e Valor estético do galego (= o galego é unha lingua máis fermosa có castelán).

444

445

Táboa 3.6.2.0. Prexuízos lingüísticos. Gctlicia*

Táboa 3.6.1.6. Prexuízos lingüísticos. Pontevedm* STATUS SOCIAL

SOCIABILIDADE

SIMPATÍA OU ACCESIBILIDADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

TOTAL SECTOR

4.24

3.90

2.37

3.22

IDADE 16 a 25 anos 26 a 40 anos 41 a 65 anos máis de 65 anos

4.49 4.42 4.09 3.86

4.15 4.10 3.71 3.51

2.04 2.12 2.63 2.76

3.26 3.26 3.17 3.15

ESTUDIOS ningún primarios incompletos primarios completos FP BUP carreira grao medio carreira grao superior outros estudios

3.75 3.84 4.18 4.61 4.41 4.57 4.54 4.40

3.90 3.55 3.87 4.11 4.00 4.09 4.19 4.40

3.10 3.04 2.43 2.02 2.07 1.81 1.85 2.20

2.75 3.26 3.31 3.08 3.18 3.15 3.15 2.80

CLASE SOCIAL baixa media·baixa media media-alta

3.76 4.10 4.40 4.36

3.73 3.78 4.00 4.33

3.21 2.58 2.16 1.35

3.42 3.30 3.14 2.75

PROFESIÓN empresarios titul. superiorfmedia profesionais libarais docentes lorzas armadas pers. admin. subalterno pers. servicios aulónomos labregos mariñeiros obre iros estudiantes amas de casa pers. econom. inactivo

4.21 4.51 4.54 4.52 4.56 4.31 4.19 3.99 3.57 4.51 4.17 4.56 4.12 4.47

3.90 4.27 4.23 4.03 3.88 3.90 4.07 3.86 3.42 4.12 3.88 4.19 3.66 4.05

2.69 1.76 1.93 1.84 1.56 2.30 2.24 2.60 3.05 2.32 2.68 1.87 2.55 1.89

2.96 3.19 2.58 3.16 2.29 3.14 2.86 3.52 3.30 3.20 3.50 3.20 3.12 3.57

SEXO home muller

4.28 4.22

3.91 3.89

2.39 2.35

3.26 3.18

HÁBITAT DE RESIDENCIA urbano periurbano

4.37 4.13

3.98 3.82

2.20 2.52

3.14 3.28

• As medias van de 1 (totalmente de acordo) a 5 (totalmente en desacordo) nas variables Status social(= falar castelán mellora o stan1s social) e Sociabilidade (• falar castelán favorece as relacións sociais), e de 1 (totalmente en desacordo) a 5 (totalmente de acordo) nas variables Simpatía 011 accesibilidade (= falar galego mellora a imaxe ó comunicarse) e Valor estético do galego ( = o galego é unha lingua máis fermosa có castelán).

STATUS SOCIAL

SOCIABILIDADE

SIMPATÍA OU ACCESIBILIDADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

TOTAL GALICIA

4.34

4.08

2.71

3.44

LINGUA INICIAL galego castelán as dúas outras

4.26 4.48 4.44 4.37

4.05 4.14 4.11 4.08

3.04 2.05 2.54 2.71

3.55 3.17 3.49 3.28

LINGUA HABITUAL só castelán máis castelán máis galego só galego

4.45 4.47 4.34 4.24

4.07 4.12 4.07 4.08

1.83 2.14 2.76 3.22

2.77 3.30 3.49 3.66

ENTENDE O GALEGO nada pouco bastante moito

4.01 4.21 4.23 4.47

3.51 3.81 3.97 4.21

1.94 2.15 2.79 2.67

2.09 2.59 3.39 3.54

FALA O GALEGO nada pouco bastante moito

4.33 4.40 4.24 4.44

3.93 4.08 4.00 4.19

1.84 2.09 2.81 2.83

2.36 3.01 3.46 3.61

LE O GALEGO nada pouco bastante moito

4.06 4.26 4.44 4.64

3.79 4.00 4.1 9 4.37

2.83 2.84 2.61 2.35

3.02 3.35 3.58 3.70

ESCRIBE O GALEGO nada pouco bastante moito

4.20 4.35 4.49 4.65

3.90 4.10 4.25 4.39

2.78 2.77 2.50 2.41

3.14 3.51 3.64 3.75

ÁMBITOS DE ADQUISICIÓN familia escola amigos veciños traballo outros

4.31 4.55 4.51 4.39 4.44 4.51

4.07 4.25 4.16 4.00 4.22 4.10

2.87 1.95 2.18 2.15 2.10 1.94

3.51 3.26 3.37 2.98 3.20 3.20

• As medias van de 1 (totalmente de acordo) a 5 (total mente en desacordo) nas variables Status social (= falar castelán mellora o status social) e Sociabilidade (• falar castelán favorece as relacións sociais), e de 1 (totalmente en desacordo) a 5 (totalmente de ac01·do) nas variables Simpatía 011 accesibilidade (= falar gatego mellora a imaxe ó comunicarse) e llalor estético do galego ( = o galego é unha lingua máis fermosa có castelán).

447

446

Táboa 3.6.2.1. Prexuízos lingüísticos. A Corufía*

Táboa 3.6.2.2. Prex uíz os ling !'iísticos. Santiago*

STATUS SOCIAL

SOCIABILIDADE

SIMPATIA OU ACCESIBILIDADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

STATUS SOCIAL

SOCIABILIDADE

SIMPATIA OU ACCESIBILIDADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

TOTAL SECTOR

4.54

4.20

2.23

3.44

TOTAL SECTOR

4.46

4.29

2.46

3.59

LINGUA INICIAL galego castelán as dúas out ras

4.43 4.60 4.59 4.84

4.11 4.24 4.24 4.22

2.75 1.86 2.45 1.67

3.62 3.27 3.76 2.67

LINGUA INICIAL galego castelán as dúas outras

4.40 4.52 4.53 4.26

4.25 4.38 4.23 4.33

2.82 1.98 2.29 2.31

3.79 3.32 3.57 3.08

LINGUA HABITUAL só castelán máis castelán máis galego só galego

4.54 4.62 4.51 4.33

4.16 4.27 4.19 4.02

1.74 2.05 2.68 3.15

2.95 3.52 3.70 3.84

LINGUA HABITUAL só castelán máis castelán máis galego só galego

4.47 4.49 4.47 4.42

4.34 4.29 4.24 4.33

1.69 2.08 2.62 2.96

2.75 3.43 3.65 4.00

ENTENDE O GALEGO nada pouco bastante moito

3.72 4.18 4.47 4.60

3.11 3.75 4.12 4.26

2.33 1.92 2.30 2.22

2.00 2.51 3.35 3.55

ENTENDE O GALEGO nada pouco bastante moito

4.80 4.28 4.45 4.47

3.67 4.20 4.31 4.29

2.25 2.11 2.38 2.51

2.00 2.78 3.45 3.68

FALA O GALEGO nada pouco bastante moito

4.50 4.52 4.49 4.60

4.03 4.16 4.22 4.21

1.73 1.86 2.24 2.43

2.42 3.01 3.51 3.67

FALA O GALEGO nada pouco bastante moito

4.52 4.53 4.43 4.46

4.52 4.43 4.29 4.26

1.64 1.73 2.40 2.70

2.00 3.06 3.54 3.81

LE O GALEGO nada pouco bastante moito

4.21 4.38 4.60 4.67

3.87 3.98 4.31 4.30

2.27 2.41 2.27 2.01

2.61 3.26 3.56 3.59

LE O GALEGO nada pouco bastante moilo

4.24 4.36 4.50 4.64

3.95 4.18 4.38 4.46

2.70 2.59 2.41 2.26

3.14 3.37 3.65 3.83

ESCRIBE O GALEGO nada pouco bastante moito

4.46 4.49 4.68 4.63

4.05 4.13 4.49 4.22

2.33 2.28 1.99 2.18

3.09 3.54 3.55 3.61

ESCRIBE O GALEGO nada pouco bastante moilo

4.35 4.45 4.55 4.67

4.17 4.27 4.45 4.46

2.67 2.45 2.20 2.32

3.27 3.57 3.78 3.82

ÁMBITOS DE ADQUISICIÓN familia escota amigos veciños trabal! o out ros

4.49 4.64 4.71 4.52 4.59 4.63

4.15 4.29 4.34 4.20 4.23 4.34

2.47 1.84 2.10 1.86 1.92 1.51

3.55 3.34 3.74 3.28 3.33 2.98

ÁMBITOS DE ADQUISICIÓN familia escota amigos veciños Ira bailo outros

4.44 4.70 4.40 4.11 4.61 4.47

4.27 4.58 4.37 3.59 4.41 4.26

2.63 1.86 1.83 1.79 1.89 1.92

3.72 3.40 3.35 2.82 3.10 3.11

• As medias van de 1 (totalmente de acordo) a 5 (totalmente en desacordo) nas variahles Status social (= fa lar castelán mellora o status social) e Sociabilidade (= falar castelán favorece as relacións sociais) , e de 1 (totalmente en d esacordo) a S (totalmente de acordo) nas variables Simpatía ou accesibilidad e (= faJar galego mellora a imaxe ó comunicarse) e Valor estético do galego (= o galego é unha lingua máis fennosa có castelán).

• As medias van de 1 (totalmente de acordo) a 5 (to talmente en desacordo) nas variables Sta tus social (= falar castelán mellora o status social) e Sociabilidade (= falar castelán fa vorece as relacións sociais), e de 1 (to talmente e n desacordo) a 5 (totalmente de acordo) nas va_riables Simpatía 0 11 accesihilidade ( = fa lar galego me llora a imaxe 6 comunicarse) e Valor estético do gale~o (= o galego é unha lingua máis fermosa có castclfln).

448

449

Táboa 3.6.2.3. Prexuízos lingüísticos. Lugo-2*

Táboa 3.6.2.4. Prexuízos lingüísticos. Lugo-5* STATUS SOCIAL

SOCIABI· LIDADE

SIMPATÍA OU ACCESIBI· LIDADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

TOTAL SECTOR

3.97

3.83

3.13

3.40

3.54 3.10 3.38 3.40

LINGUA INICIAL galego castelán as dúas outras

3.93 4.39 3.95 4.00

3.80 4.15 3.78 3.40

3.21 2.44 3.00 3.10

3.41 3.19 3.43 4.00

2.06 2.46 2.62 3.23

2.69 3.26 3.31 3.72

LINGUA HABITUAL só castelán máis castelán máis galego só galego

4.20 4.33 4.00 3.91

3.88 4.09 3.85 3.79

2.15 2.29 3.02 3.29

2.60 2.96 3.29 3.51

2.00 2.45 2.86 2.77

3.00 2.93 3.41 3.47

ENTENDE O GALEGO pouco bastante moito

3.74 3.62 4.20

3.56 3.51 4.04

2.66 3.35 3.00

3.13 3.36 3.42

FALA O GALEGO nada pouco bastante moito

4.00 4.09 3.63 4.14

3.33 3.82 3.53 3.99

2.64 2.60 3.33 3.06

2.71 2.82 3.43 3.41

LE O GALEGO nada pouco bastante moito

3.74 3.76 4.13 4.41

3.66 3.62 4.00 4.23

3.41 3.33 2.97 2.73

3.11 3.22 3.56 3.66

ESCRIBE O GALEGO nada pouco bastante moito

3.85 3.87 4.24 4.44

3.69 3.75 4.08 4.28

3.20 3.24 2.97 2.65

3.05 3.45 3.61 3.65

ÁMBITOS DE ADQUISICIÓN familia escola amigos veciños traballo out ros

3.95 4.45 4.45 4.29 4.37 3.80

3.82 4.35 3.97 4.00 4.00 3.33

3.17 2.07 2.83 2.39 2.68 2.00

3.41 3.00 4.20 3.00 2.73 3.00

STATUS SOCIAL

SOCIABILIDADE

SIMPATÍA OU ACCESIBI· LIDADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

TOTAL SECTOR

4.28

4.19

2.81

3.43

LINGUA INICIAL galego castelán as dúas outras

4.25 4.36 4.28 3.97

4.19 4.25 4.11 3.67

3.00 2.27 2.58 3.33

LINGUA HABITUAL só castelán máis castelán máis galego só galego

4.39 4.25 4.13 4.38

4.14 4.13 4.02 4.36

ENTENDE O GALEGO nada pouco bastante moito

5.00 4.29 4.44 4.11

4.33 4.21 4.35 4.03

FALA O GALEGO nada pouco bastante moito

4.25 4.19 4.39 4.16

3.88 4.10 4.31 4.09

2.25 2.28 2.92 2.89

2.71 3.02 3.48 3.55

LE O GALEGO nada pouco bastante moito

3.89 4.17 4.55 4.66

ESCRIBE O GALEGO nada pouco bastante moito

4.06 4.26 4.58 4.72

3.87 4.21 4.53 4.65

2.62 2.95 2.79 2.49

3.00 3.50 3.76 3.92

ÁMBITOS DE ADQUISICIÓN familia escola amigos veciños traballo out ros

4.27 4.38 4.40 4.36 3.82 4.23

4.20 4.28 4.13 4.27 4.11 4.22

2.91 2.14 2.47 2.37 2.17 2.29

3.51 3.22 3.32 2.50 2.78 3.17

3.76 4.07 4.47 4.67

2.77 2.93 2.67 2.52

3.01 3.41 3.59 3.54

• As med ias van d e 1 (totalmente ele acordo) a 5 (totalmente en desacord o) nas variables Status social (= falar castelán mellora o status social) e Sociabilidade (= falar castelán favorece as relacións sociais), e de 1 (totalmente en desacorde) a 5 (totalmente de acordo) nas variables Simpatía 011 accesibilidade (= falar galego mello ra a imaxe 6 comunicarse) e Valor estético do galego (= o ga lego é unha lingua máis fermosa có castelán).

• As medias van de 1 (totalmente de acordo) a 5 (totalmente en desacorde) nas variables Sta-

tus social(= falar castelán mellora o status social) e Sociabilidade (= fa Jar castelán favorece as relacións sociais), e d e 1 (totalmente en desacordo) a 5 (totalmente de acordo) nas variables Simpatía 0 11 accesibilidade ( = falar galego mellora a imaxe ó comunicarse) e Va lor estético do galego (= o galego é unha lingua máis fermosa có castelán).

450

451

Táboa 3.6.2.5. Prexuizos lingüísticos. Ourense-4*

Táboa 3.6.2.6. Prexu.ízos lingüísticos. Ponteuedra"

STATUS SOCIAL

SOCIABI· LIDADE

SIMPATÍA OU ACCESIBILIDADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

4.44

4.25

2.74

3.35

LINGUA INICIAL galego castelán as dúas outras

4.56 4.46 3.77 4.06

4.37 4.21 3.70 3.73

2.88 2.00 2.60 2.60

LINGUA HABITUAL só castelán máis castelán máis galego só galego

4.39 4.16 4.31 4.62

4.35 3.93 4.08 4.47

ENTENDE O GALEGO pouco bastante moito

4.16 4.25 4.69

FALA O GALEGO nada pouco bastante moito

STATUS SOCIAL

SOCIABI· LIDADE

SIMPATÍAOU ACCESIBI· LIDADE

VALOR ESTÉTICO DO GALEGO

TOTAL SECTOR

4.24

3.90

2.37

3.22

3.49 2.86 2.99 3.05

LINGUA INICIAL galego castelán as dúas outras

4.03 4.41 4.33 4.31

3.78 4.01 3.90 3.94

2.84 1.93 2.39 2.14

3.50 2.91 3.32 3.14

1.67 2.08 2.55 3.10

2.43 2.74 3.20 3.65

LINGUA HABITUAL só castelán máis castelán máis galego só galego

4.35 4.49 4.17 3.91

3.91 4.07 3.88 3.70

1.87 2.01 2.69 3.05

2.65 3.28 3.51 3.52

4.11 4.07 4.48

2.10 2.55 2.99

2.40 3.15 3.63

ENTENDE O GALEGO nada pouco bastante moito

3.60 4.02 4.26 4.25

2.50 3.46 3.95 3.88

2.00 2.17 2.27 2.50

3.50 2.70 3.09 3.41

4.16 4.46 4.25 4.68

4.1 1 4.31 4.05 4.49

1.94 1.71 2.63 3.05

1.78 2.61 3.19 3.69

LE O GALEGO nada pouco bastante moito

FALA O GALEGO nada pouco bastante moito

4.13 4.36 4.27 4.14

3.62 3.98 3.93 3.82

1.81 2.03 2.34 2.74

2.22 2.87 3.25 3.57

4.03 4.55 4.67 4.82

3.96 4.31 4.46 4.50

2.49 2.61 3.07 3.19

2.86 3.19 3.94 4.05

ESCRIBE O GALEGO nada pouco bastante moito

LE O GALEGO nada pouco bastante moito

3.96 4.18 4.37 4.40

3.70 3.79 4.05 3.94

2.17 2.54 2.31 2.27

2.86 3.21 3.25 3.49

4.28 4.65 4.51 4.83

4.13 4.44 4.18 4.44

2.60 2.79 2.67 3.37

2.98 3.51 3.90 4.07

ÁMBITOS DE ADQUISICIÓN familia escota amigos veciños traballo outros

ESCRIBE O GALEGO nada pouco bastante moito

4.08 4.27 4.44 4.45

3.75 3.88 4.12 4.04

2.41 2.46 2.14 2.29

3.07 3.22 3.35 3.57

4.45 4.87 4.00 4.15 4.43 4.67

4.27 4.57 3.21 3.87 4.52 4.89

2.80 1.60 2.63 2.17 2.43 1.50

3.41 2.85 2.50 2.52 3.43 3.33

ÁMBITOS DE ADQUISICIÓN familia escota amigos veciños traballo out ros

4.17 4.59 4.56 4.21 4.47 4.37

3.84 4.12 4.30 3.82 4.09 4.03

2.52 1.89 2.14 2.30 2.32 1.90

3.31 3.17 3.30 2.97 3.32 3.00

TOTAL SECTOR

• As medias van de 1 (totalmente d e acordo) a 5 (totalmente en desacorde) nas variables Status social (• faJar castelán mcllora o status social) e Sociabilidade (= fa lar castelán favorece as relacións sociais), e de 1 (totalmente en desacorde) a 5 (totalmente de acordo) nas variables Simpatía 0 11 accesibilidade ( = falar galego me llora a imaxe ó comunicarse) e Valor estético do galego ( = o galego é unha lingua máis fermosa có castelán).

• As medias van de 1 (totalmente de acordo) a 5 (totalmente en desacord e) nas variables Status social (= falar castelán mellora o status social) e Sociabilidade (= fa Jar casrelán favor~ce as relacións sociais), e de 1 (totalmente en desacorde) a 5 (totalmente. de acordo) nas V0 100

-

-------~-----

--+--''=".=..'"socastelan • l nulos castelan rn•11 golego só~o

~5º-._

..--

----4

C~fo!.._~hrtecl~....,...._..._E•"ono- ____!~~~~ 2~-~

435 4.56 4,!>-1

404 4 30 4,30 _

~~

_

392 381 364 4, 17 4, 11 3 97 4 20 4 12 4 1J 4,24 _ _ 4,20 _ _ 4 ~-

457

Actitudes lingüísticas en Galicia

370 4 01 318

288 3 18 3 36 ~8- _3. 53

_-'

22/ 2.49 2 156 _ 2 t7

1

No tocante ós seis sectores seleccionados para a análise, cómpre dicir que manteñen tamén a tende ncia observada no conxunto de Ga licia. Só aqueJes axentes ós que o conxunto da poboación atribuía unha respo nsabilidade normalizadora semellante teñen neste caso resultados lixeiramente diferentes que modifican a orde xerárquica establecida segundo as medias para o territorio galego. Isto último pódese observar no cadro 3.7.3, que reflicte as medias de cada sector, amais das corresponde ntes ó total de Galicia:

Cadro 3.7.3. Medias referidas á responsabilidade dos distintos axentes na no1··m.a/izaC'ión (en Galicia e por sectores) mento das puntuacións a medida que as compencias aumentan. Os resultados máis baixos corresponden ós entrevistados que declaran entender pouco ou nada o galego·" . Sen embargo, mesmo estes dous g rupos atribuen á Xunta unha fo1te responsabilidade (media de 4.02 para quen non ten ninguha competencia e de 4.17 para quen ten po uca) , acadando case tódolos axentes resultados preto de 3 ou superio res a este valo r (cf. táboas 3.7a.2.0 e 3.7b.2.0.). Só a tende ncia segundo a capacidade para faJa-lo galego é lixeiramente menos regular cá das outras tres competencias; pero segue co n bastante regularidade, coma aquelas, a orientación do conxunto de Galicia, o nde a Xunta e os concellos recibían a maior atención como axentes normalizadores, seguidos de inte lectuais, ensino, pais, medios de comunicación, empresas e Goberno Central. Destes cruzamentos séguese que as opinións dos diversos grupos de poboación respecto deste asunto non varían substancialme nte. É xeral a consideración de que Xunta e concellos de be n te-la maior responsa bilidade, así como a asignación dunha respo nsabilidade bastante menor ó Goberno Ce ntral. Ás restantes entidades atri" Cómpre non esqueccr que este grupo é unha mínima porcentaxe da mostm.

~.11111.1U

l.ugo S

l.ugo!.

{ )111~'11'L 1

11 1

1 11

1 "il

4 2~

1 11

t.IHI

~.r

~'IH

l'lllll l'\ ech .1

( ••tliH

1

( onn ·IJo,

1.2~

1..!~

llltl'lc< IU.tis

1. l H

t.l2

1 1') 1.\0

t2. 1""

llllÍ\t'f..,l l;lfÍ ( )~

( 11 ~ 1

"

12.0°• • i 0.--1 11 tl

t.:;.n•u H9.711 u

'1.~.0nu

I .S11 u . .... 1,,,,,

')l)_Hu,,

.\H....,''•

¡l)7' 1 u

IÍl .flu,,

2..~11 tt

=;.:;,7°u

!2.011 11

/11!-(0-)

l.Onn

ni n ~un

t

prima ri