cenaze, düğün, ya da şenliklerde de devam
ANTİK ÇAĞDA SPOR*
etmiştir. Spora dönüşen bu aktiviteler
Müjde BİDECİ1
savaşçı bir yapıya sahip Yunanlıların
“ Spor, vücuda güzellik ve güç kazandırmak
barışçıl bir havaya girmelerini sağlamıştır.
üzere yerine getirilmesi gereken ahlaklı bir
Büyük
ödevdir.”
onurlandırmak amacıyla ritüel haline gelen
kent
devletleri
de
tanrılarını
bu spor faaliyetlerini spor şenlikleri haline
Sokrates
getirmiştir.
Zeus
onuruna
yapılan
Olimpiyat ve Nemeia Oyunları, Poseidon Tarihte ilk sporlar savunma ve saldırma
onuruna düzenlenen İsthmia Oyunları ve
gibi ölümüne yapılan savaşların bedensel
Apollon
eylemleri olarak ortaya çıkmıştır. Okçuluk
Pythia Oyunları giderek önem kazanmış ve
ve güreşin bir spor olarak İ.Ö. 3000’lerde
Panhelenik
Mısır’da yapılması ya da bin yıl sonrasında
tarafından gelen yarışçılara açık şenlikler)
biniciliğin Orta Asya’da başlaması, ilk
denilen şenlikler halini almışlardır.
kanoculuğun arasında,
Amerikalı
kayak
Kızılderililer
sporunun
ise
ilk
onuruna (Yunan
düzenlenen dünyasının
her
Antik Çağda Spor Dalları
Finlandiya’da arkeolojik kazılarda ortaya
Günümüz spor dalları ile kıyaslandığında,
çıkan İ.Ö. 6500 yılına ait bir kızaktan
antik çağlardaki spor dallarının sayısı çok
anlaşılması spor tarihine katkıda bulunan
sınırlıdır
bilgilerdir.
erkekler katılabilmişlerdir. Eski Olimpiyat
Spor ile ilgili ciddi bir tarih çalışması olmamakla
birlikte,
İyonyalı
yazar
Homeros’a göre Yunanlılarla başlayan bir akımdır. Yunan edebiyatının da en eski yapıtı
olan
Homeros’un
İlyadası’nda
Patroclus’un cenaze töreninde yas tutan arkadaşlarının güreştikleri,
silahlarını disk
ve
cirit
bırakarak attıkları
söylenmektedir. Daha sonraları bu davranış bir geleneğe dönüşmüş olacak ki tüm
ve
bu etkinliklere
yalnızca
Oyunları’nda bile spor dallarının sayısı 7-9 arasında olmuştur. Bir diğer fark atletler koşularını ve beden eğitimlerini çıplak yapmışlardır. Eldivensiz boksla güreşin birleşimine dayanan vahşi bir spor olan pankration müsabakaları zamanda
(pankras)
gibi
spor
düzenlenmiştir.
Aynı
yaklaşık
iki
kilometre
uzunluğunda bir stadyumda iki-dört atın çekebildiği
arabalarla
yapılan
yarışlar
yapılmıştır. Günümüz futbolunun atası 1
Akdeniz Üniversitesi Turizm Fakültesi Turist Rehberliği Bölümü e-mail:
[email protected]
sayılabilecek “episkiros” oyunu da 14-15 kişi arasında topla oynanan bir oyundur.
Uzun atlama ise günümüze kadar uzanan
spor ise savaşçı-atletlerin eğitimlerinin bir
en popüler spor dallarından biri olmuştur.
parçası olan ısınma hareketlerini içermiştir. Günümüz Sporu Üzerine Antik çağdaki spor kavramı günümüzde yerini popüler bir trend faaliyeti olan günlük spora bırakmıştır. O çağlarda zeytin dallarından oluşan bir tacı kazanabilmek uğruna ağır yenilgiler alan hatta bu uğurda ölen günümüz sporunun kökenini oluşturan sporcular artık sadece Homeros’tan ya da
Yunanlılardan Romalılara Spor Romalılar
tarihte
sporu
şiddetle
bağdaştıran bir millet olarak adından bahsettirmiştir.
Şiddet
gösterileri
her
Sokrates’den duyabileceğimiz öykülerin kahramanları olmuşlardır. Günümüzde
Olimpiyat
Oyunlarının
Roma’da
öncülüğünü yaptığı farklı coğrafyaları
Yunan sporları arasında en çok beğenilip
birleştiren çeşitli müsabakalar barışçıl bir
sahnelenen yumruk dövüşü, güreş ve
ortamda
zaman
popüler
olduğundan,
(güreş-boks)
pankration
olmuştur.
Romalıların
gözünde
bu
sporlar
düzeydeki
kişilerin
kendi
eşit
güçlerini
kültürleri
birleştirme
amaçlı
yapılmaktadır. Sosyal toplumun makro çevresinin kadının
genişlemesiyle
toplumdaki
yerini
birlikte
de
alması
da
sınamak için aralarında yaptıkları bir yarış
özellikle biz hanımların spora daha fazla
değil,
eğilmesine sebep olmuş, basit anlamda ise
sadece
basit
bir
eğlencedir
(http://wol.jw.org/tr).
sırf stresten uzaklaşmak için bile sporu hayatımıza dâhil etme oranımızı artırmıştır. Artık bir pankration ya da episkiros sporları
yapmıyor
hayatımıza
daha
olabiliriz
sevimli
spor
ama türleri
Romalılar, Yunanlılardan aldıkları spor
(pilates, yoga, zumba, saha oyunları,
faaliyetlerini ya hamama gitmeden önce
dağcılık,
yapılan sağlığa yararlı bir beden eğitimi ya
durumdayız.
da düşük sınıftan profesyonellerin katıldığı gladyatör dövüşleri gibi bir spor gösterisi haline dönüştürmüşlerdir. Klasik anlamda
fitness,
eskrim)
katmış
*Makaleye, ilgili derginin Ocak-2015 sayısından ulaşılabilir. (http://www.monthlyfitness.com/
